μετέχουν με τις τεχνολογίες που θα προκύψουν από αυτό . Από την πλευρά τους όμως τόσο οι χώρες όσο και οι βιομηχανίες θα κληθούν στη διάρκειά του να βάλουν το χέρι στην τσέπη για τις απαιτούμενες επενδύσεις , ώστε να απολαύσουν τους καρπούς τους . Θέλοντας πραγματικά να ξεχάσουμε τις « κακοδαιμονίες » του παρελθόντος και με πλήρη αισιοδοξία για « αλλαγή σελίδας », πόσο πιθανό είναι μια ελληνική συμμετοχή να εξελιχθεί προς αυτή την κατεύθυνση ; Αν είμαστε ρεαλιστές , με το τρέχον ελληνικό πλαίσιο σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων , τις δυνατότητες χρηματοδότησης και την κατάσταση στην ελληνική αμυντική βιομηχανία η απάντηση είναι δυστυχώς αδυσώπητα σκληρή … Το πρόγραμμα NGRC το πήραμε απλώς ως παράδειγμα , αφού είναι μόνο ένα από τα πολλά που υφίστανται σήμερα , αλλά η υπόθεση δεν είναι σημερινή . Η συντριπτική πλειοψηφία τέτοιων προγραμμάτων , που προκύπτουν από επιχειρησιακές ανάγκες , είναι όμως στενά συνδεδεμένη με τη βιομηχανία , την οποία επίσης προσπαθούν ( ή και πρωτίστως σε κάποιες περιπτώσεις ) να εξυπηρετήσουν . Αυτό το πλαίσιο δεν υφίσταται δυστυχώς στην Ελλάδα και δεν πρέπει να το συγχέουμε με τα αντισταθμιστικά οφέλη εξοπλιστικών προγραμμάτων που καρπώθηκε η αμυντική βιομηχανία , τα οποία αποδείχθηκαν κατά κανόνα βραχύβια ( στη χρονική διάρκεια υλοποίησής τους ) και αδιέξοδα ( εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων ). To NGRC δεν είναι πολύ διαφορετικό από το nEUROn , αν και εκείνο εκπορευόταν αποκλειστικά από την Dassault με τη διεθνή συνεργασία της Ιταλίας , της Ισπανίας , της Σουηδίας , της Ελβετίας και της Ελλάδας ( ως αντισταθμιστικό όφελος για την προμήθεια των Mirage 2000-5 Mk2 ). Σε αντίθεση με τα πολλά -ανόητα- που γράφηκαν σε ελληνικά ΜΜΕ , ειδικά ηλεκτρονικά , το πρόγραμμα δεν στόχευε στην παραγωγή του συγκεκριμένου UCAV για ένταξη σε υπηρεσία , αλλά στην εξέλιξη σχετικών τεχνολογιών , τα οφέλη των οποίων θα μπορούσαν να αποκομίσουν οι συνεργάτες του . Το τι αποκόμισε η Ελλάδα και η βιομηχανία της , είναι ένα ( μεγάλο και « στενάχωρο ») θέμα προς συζήτηση . Για όσους αδυνατούν να κατανοήσουν τη σημασία και τον ρόλο της βιομηχανίας σε μεγάλα αμυντικά προγράμματα , το καλύτερο ίσως παράδειγμα είναι αυτό του Joint Strike Fighter , το οποίο ήλθε και πάλι στην ελληνική πραγματικότητα με την προοπτική προμήθειας F-35A , για τα οποία η Ελλάδα προσέρχεται ( για άλλη μια φορά σε πρόγραμμα της ΠΑ ) ως απλός πελάτης . Επιγραμματικά , μιας και το έχουμε αναλύσει πολλές φορές , το πρόγραμμα του Joint Strike Fighter αποτέλεσε σημείο καμπής , καθώς η αμερικανική κυβέρνηση , ξεπερνώντας το πλαίσιο συμπαραγωγών και κατασκευών κατόπιν αδείας του παρελθόντος , προσκάλεσε δυνητικούς βιομηχανικούς εταίρους στη μεγαλύτερη προσπάθεια νέου μαχητικού στην Ιστορία . Η βάση του προγράμματος JSF είναι κατ ’ αρχάς αυτή η βιομηχανική συμμετοχή με κόστος χρηματοδότησης αλλά και με προφανή και μονοπωλιακά οφέλη , έστω και αν οι « κακές γλώσσες » αναφέρονται σε αμερικανική προσπάθεια να βρεθούν πρόθυμοι χρηματοδότες για αυτό . Η αγορά F-35 από τους εταίρους τού προγράμματος είναι ένα άλλο , ξεχωριστό επίπεδο , αν και διασυνδεδεμένο με τη βιομηχανική συμμετοχή , αφού όλες οι χώρες που συμμετέχουν προμηθεύτηκαν τελικά το αμερικανικό μαχητικό . Να θυμίσουμε ότι η χώρα μας είχε προσκληθεί δύο φορές στην πρώιμη φάση του προγράμματος JSF να συμμετάσχει σε αυτό και αρνήθηκε και τις δύο , στη βάση του ότι « δεν μπορούσε να δεσμευτεί προκαταβολικά για την αγορά ενός μαχητικού χωρίς αυτή να είναι ενταγμένη σε εξοπλιστικό πρόγραμμα ». Υπό αυτή τη λογική , βέβαια , η συμμετοχή σε οποιοδήποτε πρόγραμμα ήταν , είναι και θα είναι αδύνατη . Στο θέμα της συμμετοχής της Ελλάδας στο JSF είχαμε εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις που ( έστω και αν το θέμα έχει λήξει ) διατηρούμε μέχρι σήμερα . Ο λόγος ήταν ότι αδυνατούσαμε να δούμε τον τρόπο που η ελληνική βιομηχανία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία , σημειώνοντας ότι η συμμετοχή στο πρόγραμμα JSF συνεχίζει να λειτουργεί σε ανταγωνιστική βάση σε όλη τη διάρκειά του . Το κεφάλαιο που ανοίξαμε δεν μπορεί βέβαια να κλείσει μέσα στον περιορισμένο χώρο της στήλης και θα επανέλθουμε . Θα πρέπει όμως να προβληματιστούμε για το πλαίσιο που επιδιώκουμε το όραμα συμμετοχής σε μεγάλα αμυντικά προγράμματα να γίνει πραγματικότητα . Πώς δηλαδή μπορεί να γίνει αυτό , όταν ο προγραμματισμός μας είναι πρακτικά απών , η χρηματοδότηση ανύπαρκτη και η βιομηχανία για να το υλοποιήσει νοσεί σοβαρά . Για να βάλουμε όμως μια νότα αισιοδοξίας , στο τραπέζι αυτή τη στιγμή βρίσκεται η πρόταση βιομηχανικής συνεργασίας της Rheinmetall , στην οποία έχουμε αναφερθεί επανειλημμένα από τους ιστοτόπους μας και αφορά το ΤΟΜΑ Lynx . Αν και εδράζεται πάνω σε τρέχον εξοπλιστικό πρόγραμμα , διαφέρει ουσιαστικά από αντίστοιχα του παρελθόντος , αφού ενσωματώνει , όπως αναφέρεται , τη δημιουργία βιομηχανικής υποδομής , με δαπάνη μάλιστα της γερμανικής εταιρείας ( ένδειξη της εμπιστοσύνης της πίσω από την προσπάθεια ). Ίσως αυτή μπορεί να αποτελέσει βάση ή τουλάχιστον αρχή αλλαγής σελίδας , αλλά και επί αυτού του θέματος θα επανέλθουμε .
Σεπτέμβριος 2022 5