LANDBOUKUNDIG | AGRICULTURAL
Tema:
PL ANTT YD
Sandgrond Ontwikkelingskomitee (SOK)
Plantestand, opbrengspotensiaal en
ekonomies optimale stand van mielies
Die terme opbrengsmikpunt, opbrengspotensiaal, plantpopulasie en hoe dit op elke land
met kultivar en rywydte neergesit word, is effens van ’n grys area waar elke produsent sy
eie resep het.
Deur Petrus van Staden
Senwes Senior Grondkundige
Boet van Zyl
Senwes Senior Ekonoom kosteknyptang (seisoenale graanprys vs.
insetkoste) te bestuur. Laasgenoemde
noodsaak dat alle insette teen die ekono-
mies optimale peil gehou moet word.
rond (natuurlike hulpbron)
en reënval (klimaatsfaktor) is
van die belangrikste omge-
wingsfaktore wat die opbreng-
spotensiaal en optimale stand van ’n oes
bepaal. By ’n spesifieke grond- en reën-
valkombinasie kan ’n te lae plantestand
opbrengs en wins beperk, terwyl die grond
en reënval onderbenut word. Daarteenoor
kan ’n te hoë plantestand dieselfde effek
hê aangesien saadkoste onnodig hoog
is terwyl opbrengs, veral tydens droogte,
winsgewendheid verder kan ondermyn.
Benewens faktore soos rywydte, kulti-
var en bewerking het die prys van graan
en saad ook ’n impak op die plantestand.
Volgens Senwes E-buro inligting vir 2018
wissel die saadkoste vir die Noord- en
Wes-Vrystaat byvoorbeeld gemiddeld
tussen R1 114 en R1 365/ha. Teen 14%
en 15% van die totale gespesifiseerde
koste, is saad ’n belangrike inset. Plant
populasie is dus jaarliks ’n kritiese faktor
in besluitneming, wat ’n groot impak op
opbrengs en winsgewendheid het om die BENADERINGS TOT
OPBRENGSPOTENSIAAL
Grondkunde: grondvorm, tekstuur,
gronddiepte, teenwoordigheid van ’n
watertafel en bewerking (bv. oorlê) word
gebruik om die opbrengspotensiaal van
grond te bepaal.
Agronomie: die grond se opbrengspo-
tensiaal, genetiese eienskappe van kul-
tivars (stabiliteit van kultivars oor tyd in
spesifieke omgewings, in kultivarproewe
bepaal) en produksiefaktore word in ag
geneem om die optimale plantpopulasie
te bepaal, waar beskikbare lig-energie
en grondvog effektief benut word om die
hoogste moontlike opbrengs te behaal.
Klimatologiese faktore soos reënval,
hoeveelheid en tyd wanneer dit voorkom,
is bepalend ten opsigte van potensiaal
en plantdatum. Met laat plant word groot
verliese gely omdat dit nie altyd prakties
moontlik is om op kort kennisgewing
byvoorbeeld kultivar en plantestand te
wysig nie.
Die algemene definisie van optimum
ekonomiese plantpopulasie is daardie
G
8
SENWES SCENARIO | SOMER • SUMMER 2019
stand waar saadkoste, graanprys en
opbrengs die winsgewendste is. Dit is laer
as die agronomiese potensiaal.
Die SOK-proewe voldoen aan
wetenskaplike vereistes en word met
behulp van statistiek ontleed. ’n Volledige
artikel rakende plantestandproewe van
die SOK in die Noordwes-Vrystaat op die
plase van mnre. Danie Minnaar en Thabo
van Zyl, het in SA Graan, Maart 2019*,
verskyn.
Die resultate van die proewe het die
volgende uitgelig:
Die waarde om te investeer in bepaling
van langtermynreënvaldata vir elke
plaas of selfs land.
Die bepaling van individuele opbrengs-
vs plantestandverwantskap.
Die resultate demonstreer dat graan-
en saadpryse ’n beduidende invloed
op die optimale stand het. ’n Hoër
saadprys en ’n laer graanprys vereis ’n
laer stand om die ekonomiese optimale
punt te bereik.
Die ekonomiese ontleding van boer
derydata.
Die laaste punt word aan die hand van
die proef op Doornbult van mnr Thabo
van Zyl bespreek. Die rip-op-ry stelsel het