LANDBOUKUNDIG | AGRICULTURAL
15 | Voereffektiwiteit vir voerkraalbeeste
BETA ADRENERGIESE AGONISTE
Hierdie produkte is die nuutste groeibevor
deraars waar die benaming presies aan-
toon wat die produk in die liggaam doen.
Dit is ’n molekule wat op die beta-reseptor
van die spier bind en soos adrenalien
reageer. Adrenalien bevorder die vloei
van bloed vanaf die verteringsorgane na
die spiere gedurende die dier se veg-of-
vlugreaksie. In hierdie proses bevorder
beta-agoniste die vloei van voedingstowwe
na die spiere in plaas van interne organe,
wat tot beter groei aanleiding gee. Alle
beta-agoniste wat vir beeste goedgekeur
is, bevorder proteïenneerlegging of spier-
groei, GDT, VOV en beter karkaskonstitusie
of bespiering. Sommige beta-agoniste
verlaag die proteïenomset deur die spier-
katabolisme (afbreek) te verminder, wat tot
beter uitslagpersentasie aanleiding gee.
Beta-agoniste word teen die einde van die
groeiperiode toegedien wanneer spiergroei
begin afneem, vetneerlegging begin toe-
neem en VOV dus begin afneem.
SLAGMASSA
Om die finale slagmassa van die dier te
bepaal, is ’n belangrike aspek van voeref-
fektiwiteit. Sodra die dier fisiologiese ryp
heid begin bereik en groei begin afneem,
word meeste van die voerenergie vir
vetneerlegging eerder as spierneerlegging
gebruik. Dit is nie energie- of koste-effektief
nie. Die beste slagmassa word dus bepaal
wanneer die grootste lewendemassa
bereik word met ‘n gewenste spier- tot
vetverhouding, wat steeds die maksimum
karkasprys per eenheid sal behaal.
GENETIKA
Die inherente genetiese vermoë van ’n dier
om voer na karkasmassa om te skakel,
verskil tussen individue, wat beteken dat
dit vir VOV geselekteer kan word.
Kruisteling van spesifieke rasse het
ook aangetoon dat betekenisvolle beter
GDT, gradering en karkasopbrengs ver-
kry kan word. Die VOV van beeste word
verbeter deur ’n toename in groeitempo,
wat met die beste groeibevorderaars
gemanipuleer kan word of deur die netto
voerinname (NVI) te verlaag. Dit wil voor-
kom of laasgenoemde teoreties met teling
verbeter kan word.
SELEKSIE VIR BETER
VOEREFFEKTIWITEIT
Die netto voerinname is oorerflik en
reageer op seleksie. Die hoë koste om
individuele diere se voerinname te bepaal,
verhoed egter telers om hierdie eienskap
te meet en kommersieel as seleksiemaat-
staf te gebruik. ’n Menigte fisiologiese
eienskappe bepaal die variasie van NVI
in diere en honderde, indien nie duisende
gene, bepaal die oorerflikheid van hierdie
eienskap.
Navorsers is tans besig om die gene
wat vir NVI verantwoordelik is, te karteer
om daarmee ’n vergelyking te ontwikkel
wat die telingwaarde van NVI sal kan voor-
spel.
Die verskil in vasmetabolisme tussen
Bos indicus en Bos taurus beestipes het
’n laer as verwagte onderhoudsbehoefte
en word daarom ook in NVI vir Bos indi-
cus beeste getoon. Melkrasse het ’n hoër
onderhoudsbehoefte as vleisrasse en het
dus ook ’n hoër as verwagte NVI getoon.
Die genetiese variasie van NVI binne rasse
het ‘n oorerfbaarheid (h2) van ongeveer
0.25 getoon.
KOMPONENTE VAN NETTO
VOERINNAME
Navorsers het reeds die fisiologiese basis
van die variasie in NVI wat in diere voor-
kom, hersien. Hieruit is afgelei dat alhoewel
verteerbaarheid van voer en liggaamsame-
stelling tot verskille bydra, die grootste
bron van variasie die onderhoudsbehoef
tes tussen diere is. Hierdie verskille word
deur veelvoudige fisiologiese prosesse
bepaal wat insluit die tempo van proteïen-
omset, energieverbruik met aktiwiteit,
reaksie op spanning en mitochondriese
effektiwiteit, ioonvervoer en ander metabo-
liese prosesse. Die invloed van liggaam-
samestelling op onderhoudsbehoefte is
steeds nie duidelik nie. Alhoewel vetneer-
legging energiegewys duur is, maar goed-
koop is om te onderhou, word ’n toename
in vetheidsgraad met ’n toename in NVI
geassosieer. Metaboliese prosesse in die
lewer is waarskynlik belangrik vir voereffek
tiwiteit. Navorsing het tot dusver soveel as
128 gene in die lewer geïdentifiseer wat
fenotipiese verskille tussen hoë en lae NVI
lyne van beeste toon. Die rol wat gene in
NVI speel is steeds onduidelik, maar daar
is indrukwekkende aanduidings wat die
onderliggende biologie ondersteun.
OPSOMMING
Die koste van voer het produsente deeg
lik bewus gemaak van voereffektiwiteit.
Voereffektiwiteit is reeds vir dekades
bestudeer, maar weinig vordering is
gemaak. Onlangse tegnologiese ontwik-
keling sal die meting van individuele voer-
inname in groot groepe, wat die praktiese
en ekonomiese identifisering van diere met
geneties die beste VOV-potensiaal, moont-
lik maak.
Om die produktiwiteit van produksiestelsels
vir beeste te verbeter.
Adviesdiens vir herkouervoeding
Voerprosessering, voedingsbestuur en formulering
van voere vir volhoubare produksieprestasie
Formuleer en verskaf konsentrate om formulasies te
komplimenteer
Dr. Kobus Swart 083 262 0946 • [email protected]
16
SENWES SCENARIO | SOMER • SUMMER 2019