Senwes Scenario Desember 2018 / Januarie 2019 | Page 34
GRAANMAKELAARS
El Niño
Wat word verwag en wat wys vorige seisoene?
El Niño is die afgelope tyd, met die aanvang van die nuwe seisoen, weer ’n algemene
gesprekaanknopingspunt wanneer prysvormingsverwagtinge bespreek word.
Deur Frans Dreyer
Bestuurder: Senwes Graanmakelaars
D
ie waarskynlikheid van ʼn El
Niño verskynsel word tans
(begin November 2018)
geraam op ten minste 70%
vanaf November 2018 tot Maart 2019. Die
eerste gedagte wat by meeste rolspelers
ontstaan, is die impak wat die verskynsel
tydens die 2015-2016 seisoen gehad het
op reënval en gevolglike swak opbrengs-
realisasie.
Hierdie potensiële realiteit het ons
genoop om die ENSO (El Niño Southern
Oscillation) verskynsel in perspektief
te beoordeel deur te kyk na die impak
daarvan op die sentrale en westelike
produksiegebied. As deel van die bespre-
king is dit egter sinvol om net weer te
gaan kyk na die basiese agtergrond
tot die verskynsel en hoe die bepaling
daarvan plaasvind. Hierdie artikel fokus
dienooreenkomstig op die agtergrond wat
die basis sal vorm vir opvolgartikels oor
die intensiteit van die ENSO-verskynsel
en die impak daarvan op die sentrale en
westelike produksiegebied.
El Niño en La Niña verskynsels is
natuurlike globale weerverskynsels. Hulle
ontstaan in die Stille Oseaan wanneer die
atmosferiese druk tussen die eiland Tahiti
en Darwin (Noord-Australië) wissel. Die
32
meting van die verskil in atmosferiese druk
tussen die twee verwysingspunte word
gedoen deur middel van die SOI (Southern
Oscillation Index). Die verskil in lugdruk
veroorsaak dan dat passaatwinde (trade
winds) wat normaalweg van die ooste na
die weste oor die Stille Oseaan waai, nie
meer hierdie patroon volg nie. Tydens ʼn
El Niño-verskynsel verander die lugdruk
sodanig dat passaatwinde verswak of
selfs van rigting verander, wat veroorsaak
dat warmer as normale see-oppervlak-
temperature voorkom oor die sentrale en
oostelike tropiese Stille Oseaan. Hierdie
verskynsel gaan gepaard met ʼn verhoogde
kans op onder-normale reënval oor die
westelike dele van Suid-Afrika en veral die
binneland van Oos-Australië. Die teen
oorstaande verskynsel genaamd La Niña,
gaan egter gepaard met bo-gemiddeld
sterk passaatwinde wat warmer as normale
see-oppervlaktemperature veroorsaak oor
die noordelike dele van Australië met ʼn
verhoogde kans op bo-normale reënval oor
Australië en Suid-Afrika.
Navorsing oor tyd het sodanig ontwik-
kel dat verskeie modelle geïmplementeer
kan word in ʼn poging om die waarskyn
likheid dat hetsy ʼn El Niño of La Niña
verskynsel sal ontwikkel, te bepaal. Die
eerste aanduiding van die ontwikkeling
van die verskynsels is gewoonlik die
verandering in SOI-waardes. Indien die
SOI vir ʼn verlengde tydperk waardes
SENWES SCENARIO | TEGNOLOGIE & INNOVASIE 2018
groter as +7 aanneem, verhoog die
waarskynlikheid van ʼn La Niña (natter
produksieseisoen). Die teenoorstaande El
Niño (droër produksieseisoen) verskynsel
se waarskynlikheid verhoog egter indien
SOI-waardes kleiner as -7 raak vir ʼn ver-
lengde tydsperiode. Die SOI-data vir die
afgelope drie seisoene word grafies in
Figuur 1 voorgestel:
Die waarskynlikheid van hetsy ʼn El
Niño of La Niña verskynsel op grond van
SOI-syfers, word bevestig deur die meet
van see-oppervlaktemperature in die Nino
3.4 gebied waarna hierdie temperature
vergelyk word met die langtermyn gemid-
delde temperatuur.
Hierdie see-oppervlaktemperature
word as ʼn norm uitgedruk deur middel
van maandelikse Oceanic Niño Indeks
(ONI) waardes. Elke maandelikse ONI-
waarde is die 3-maande gemiddeld van
die see-oppervlaktemperatuur in die
Niño 3.4 gebied. Indien daar 5 aaneen-
lopende ONI-waardes is wat warmer as
0.5° Celsius is, word ʼn El Niño verskynsel
geïdentifiseer, maar indien die ONI-
waardes vir 5 aaneenlopende maande
koeler is as -0.5° Celsius, word ʼn La Niña
verskynsel geïdentifiseer. Hierdie waardes
is wel ook oor tyd verder geklassifiseer
om die verwagte intensiteit van ʼn El Niño
of La Niña verskynsel aan te dui. Die ver-
deling word gemaak in 0.5° Celsius inter-
valle soos aangedui in Figuur 2. Hierdie