Senwes Scenario Desember 2018 / Januarie 2019 | Page 30
LANDBOUKUNDIG
Wettige watergebruik
Die Nasionale Wet, Wet 36 van 1998, vereis dat
alle watergebruik gemonitor moet word, hetsy
deur ‘n lisensie of in terme van Artikel 35 (4).
Deur Juan Booysen
Hinterland: Besproeiingshoof
O
m water wettig te gebruik,
word die ondersoek
geloods om te kyk of enige
watergebruik geregistreer
is/was op die plaas. Indien enige
watergebruik geregistreer was/is, moet
ons kyk of Artikel 35 (1) uitgereik is.
Die Artikel bevestig of die water wat
geregistreer is, wettig gebruik is in die
tydperk 1996-1998. Sodra die Artikel
geteken en teruggestuur is aan die
Departement van Water en Sanitasie,
stuur die Departement ’n Artikel 35 (4) wat
bevestig dat die watergebruik wettig is.
Indien die klant nie saamstem met Artikel
35 (1) se bevinding, moet hy bewyse
verskaf van wettige watergebruik in die
tydperk 1996-1998.
Daar is baie historiese bewyse van
watergebruik. Indien geen watergebruik
geregistreer is nie, moet aansoek gedoen
word vir ’n lisensie. In Maart 2017 is ’n
nuwe regulasie uitgereik wat verkrygbaar
is op die webtuiste van die Department
van Water en Sanitasie. Voor uitreiking is
die aansoeke saamgestel en ingedien.
Daar word nou gebruik gemaak van
28
e-Wula, Electronic Water Use Licence
Application.
Die hoeveelheid water wat
goedgekeur word, word bepaal deur die
opvangsgebied. Dit is van toepassing
op rivieronttrekking. Indien water vanuit
’n boorgat onttrek word, moet ’n geo-
hidrouliese studie gedoen word om
hervulling van ondergrondse bronne
te bepaal. Boorgate moet op 48 of 72
uur toetse getoets word om hervulling
te bevestig. Dié toetse verseker dat
boorgate die water kan lewer sonder dat
die bron uitgeput raak. Die toetse bepaal
hoeveel water onttrek en hoeveel hektaar
besproei kan word.
Die aanbeveling is om ontwikkeling
deur ’n besproeiingsingenieur te laat
ontwerp om die water optimaal te
benut. Die ingenieur sal die gewas
se waterbehoefte bepaal deur middel
van SAPWAT. Hierdie program sal die
waterbehoefte bevestig en effektiewe
besproeiingsmetodes aanbeveel.
Damme kan gebou word vir
besproeiing maar moet geregistreer
word en toestemming moet verkry word.
Vloeimeters is ’n vereiste en verskaf ‘n
bestuursmiddel om die water te monitor.
Indien walle in riviere gebou word,
moet ’n deeglike studie gedoen word
SENWES SCENARIO | TEGNOLOGIE & INNOVASIE 2018
rakende die impak op die omgewing,
bio-diversiteit, ens. Die Departement van
Water en Sanitasie het die reg om enige
onwettige wal af te breek en die klant sal
verantwoordelik wees vir rehabilitasie en
koste om dit af te breek. Die aanbeveling
sal wees om te konsulteer met konsultante
en ’n omgewingsimpakstudie te doen.
Die toets van water, uit riviere of
boorgate, is van kardinale belang.
Mense dink water kan nie ondergronds
besoedel word nie, maar dit is nie korrek
nie. Indien daar ’n “french drain” naby ’n
boorgat is, kan dit besoedel word. Enige
vloeistof syfer deur grond en sodoende
word water besoedel. Chemikalieë,
kunsmis, ensovoorts word versprei deur
reën en wind en sodoende word riviere,
damme en waterbronne besoedel. Indien
maatreëls en ’n omgewingsbestuursplan
nie in plek is, kan dit die aansoek om
lisensiëring beïnvloed.
Moniteringstelsels is wettig en is ’n
goeie bestuursmiddel vir die boer om sy
watergebruik te monitor. Met monitering
kan vinnig agtergekom word wanneer
water gemors word. Monitering kan
geoudit word en daar kan bepaal word of
die kwotas wat toegestaan is, die kwotas
is wat gebruik kan word.
Indien die wet nie nagekom word nie,
kan direktiewe uitgereik word wat kan lei
tot die onttrekking van die watergebruiks
reg en boetes is astronomies. Die aan
beveling is om alle watergebruik te
registreer. Indien watergebruikers gehoor
gee sal daar kontinuïteit van water
verskaffing wees. Geen uitkoms hoef
aanvaar te word nie - daar is ’nn appèlhof
waar aansoek om appèl aangeteken kan
word.
Lees die volledige artikel oor
watergebruik by die skakel
http://fwd2.co/water18 of
skandeer die QR-kode.