AGRICULTURAL | LANDBOUKUNDIG
vir beeste
sal die tydsduur wat diere sonder voer sal
wees en spanning by diere, tot die mini-
mum beperk.
Die tipe karkasmassa kan op ’n koue of
warm basis gemeet word. Die koue massa
is tussen 2% en 3% minder as die warm
massa, wat ’n betekenisvolle verskil in kar-
kasopbrengs kan beteken. ’n Karkas met
nier- en kanaalvet ingesluit, kan gemiddeld
3% meer weeg, wat tot ’n 1,5% hoër uit-
slagpersentasie aanleiding kan gee.
Kneusings op die karkas wat afgesny
moet word, sal ook tot ’n laer uitslag-
persentasie aanleiding gee.
SEISOENALE EFFEK EN
WEERSOMSTANDIGHEDE
Lewendemassaverlies is vinniger tydens
die warm somermaande en kan die uit-
slagpersentasie deur die jaar as gevolg
van die seioenale effek, tussen 1.5% en
3% verskil. Die hoogste uitslagpersentasie
word gedurende die warm somermaande
ondervind. Dit is die periode waartydens
voeromstandighede droog is en diere
gewoonlik vir langer periodes gevoer is en
wanneer die haarkleed van die diere die
kortste is.
Uitslagpersentasie begin tydens die
herfs afneem wanneer die haarkleed ver-
dig en meer massa dra. Enige weersom-
standighede soos nat reënweer, sal die
uitslagpersentasie verlaag, veral as die
haarkleed dik is. In Suid-Afrika waar mees-
tal Bos Indicus kruisings en aangepaste
diere by warm weer geteel word, het hier
die aspek nie so ’n groot invloed nie.
GESLAG
Verse met dieselfde vetheidsgraad as
osse, het gewoonlik tussen 1,5% en 2,0%
laer uitslagpersentasie. Verse is geneig
om meer vet rondom die uier,
rondom die interne organe en
onderhuids as osse te dra. Die
verskil in uitslagpersentasie
verminder tussen verse en osse
wanneer die verse vetter as
die osse word. Aangesien verse
vinniger fisiologiese volwassenheid
as osse bereik, word hulle tussen 50 kg
en 75 kg ligter bemark en het dus swakker
spiermassa, wat ook tot die laer uitslag-
persentasie bydra.
Daar is altyd ’n risiko dat verse met
slag dragtig is. Dragtige verse het laer uit-
slagpersentasies as oop verse. Die daling
in uitslagpersentasie in hierdie geval hou
verband met die grootte van die fetus,
die uterus en die embriotiese weefsel en
vloeistof. ’n Hoë persentasie uitskotkoeie
is gewoonlik dragtig. Soortgelyk verlaag
dit die uitslagpersentasie en die effek is
die grootste by koeie met ’n relatief lae
lewendemassa.
Met dieselfde lewendemassa het osse
meer hart- en long asook abdominale en
niervet as bulle. Dit kan verwag word dat
osse ’n laer uitslagpersentasie as bulle met
soortgelyke eksterne vetheidsgraad sal
toon aangesien die vetverspreiding tussen
osse en bulle van mekaar verskil.
VOEDING
Beeste wat op droë en veselryke voer
gevoer is, verloor dermvul moeiliker as
diere wat op graanrantsoen en/of groen-
weiding gevoer is. Die hoeveelheid derm-
vul is ook laer in laasgenoemde geval. Dit
verklaar die tipiese 2% tot 4% hoër uitslag-
persentasie van voerkraalbeeste. Die beter
groei en dus spiermassa asook vetheids-
graad van voerkraalbeeste dra ook hiertoe
by. Waar diere se dermvul volledig geledig
is op beide hierdie rantsoene, is die verskil
in uitslagpersentasie slegs ongeveer 1%.
Hier speel die tyd van voeding voor diere
vir slag geweeg word, dus ’n betekenis-
volle rol.
Die aantal dae wat diere in die voer-
kraal op hoë graanrantsoene spandeer,
beïnvloed ook die uitslagpersentasie. Die
ondervinding is dat diere wat ’n minimum
van 60 dae in die voerkraal gevoer word,
ten minste 2% laer uitslagpersentasie
het as diere wat vir 90 dae gevoer is.
Uitskotkoeie direk na speen het tipies ’n
uitslagpersentasie van tussen 48% en
51%. Dieselfde koeie na 60 dae op ’n hoë
graanrantsoen, slag tussen 53% en 55%
uit. Hierdie verskil word aan die vetheids-
graad van die gevoerde koeie toegeskryf.
BESPIERING
Diere met swaarder en beter bespiering
toon ’n beter uitslagpersentasie as diere
wat swak bespiering het en waar alle
ander faktore dieselfde is. Binne ’n ras kan
vir beeste wat een telling beter bespiering
op ’n skaal van 1 tot 5 toon, ’n beter uit-
slagpersentasie van tussen 1% tot 1.5%
verwag word.
RAS
Bos indicus tipe diere, wat ’n ligter
SENWES SCENARIO | LENTE • SPRING 2019
20
19