Sektörüm Dergisi 89. Sayı sektorum_sayi_89 | Page 22

Yazılım Uzmanı Teknoloji Köşesi / Ekrem KARATAŞ ekrem@karatas.gen.tr Bilgisayarın Kısa Tarihi-3 Pascaline Pascaline, ilk hesap makinesi sayılmaktadır. Ünlü Fransız mate- matikçi ve filozof olan Blaise Pascal tarafından tasarlanarak 1642 yılında icat edilmiştir. Blaise Pascal 16 yaşındayken bir vergi dairesi tahsildarı olan babası için tasarlamıştır. Bilgisayarında atası sayılan Pascaline sadece toplama ve çıkarma işlemlerini yapmaktaydı. İçin- de bulunan farklı boyutlardaki dişliler sayesinde işlemleri yapabilen Pascaline sadece toplama ve çıkarma işlemleri yapabiliyordu. Üze- rinde bulunan kadranlar çevirilerek rakamlar seçiliyor ve işlemleri yapabilmesi sağlanıyordu. Blaise 10 yıllık süre içinde 50 adet Pasca- line üretmiş ve satmıştır. Pascaline vergi dairesinde kullanıldığından dolayı ilk iş bilgisayarı da sayılmaktadır. Satışının yapılmasıda ilk ticari bilgisayar ünvanını da almasını sağlamıştır. bilgisayar geliştirdi. Aslen sigortacılık işi yapan Charles, başlangıç- ta tüm zamanını ve enerjisini sigortacılık işine harcadı, bu nedenle 1820’de başlatılan Aritmometre’nin ilk modeli ile 1852’ye kadar otuz yıldan fazla bir sürede tamamlanabilmiştir. 1870 yılından ölümüne kadar üretimi devam etmiştir. Seri üretilen ilk bilgisayar unvanının dışında güvenirliliği sayesinde özel sektör dışında devlet kurum- larında da kullanılan ilk bilgisayar olmuştur. Aritmometre üretimi 1914 yılına kadar 40 yıl daha devam etti. Leibniz Çarkı 1642 yılında toplama ve çıkarma yapabilen Pascaline’dan 30 yıl son- ra Alman matematikçisi olan Gottfried Wilhelm Leibniz tarafından yeni bir hesap makinası geliştirildi. Leibniz Çarkı adı verilen bu yeni model hesap makinesi Pascaline’dan farklı olarak çarpma, bölme ve karekök alma işlemleri de yapabilmekteydi. Leibniz zaman içinde aşamalı olarak makinesini daha da geliştirdi. Bu “kademeli hesap- layıcı” büyük ilgi gördü ve Leibniz’in 1673’te Royal Society’ye seçil- mesine önayak oldu. Gottfried Wilhelm Leibniz, matematik tarihi Enigma ve felsefe tarihinde önemli bir yer tutar. Leibniz Isaac Newton’dan bağımsız olarak Sonsuz Küçükler Hesabı’nı geliştirdi ve Leibniz’in formülü yayınlandığından bu yana geniş bir çapta kullanıldı. Ge- liştirdiği türdeşliğin aşkınsal yasası ve süreklilik yasası 20. yüzyılda matematiksel karşılık buldu. Arithmometer İlk üretilen bilgisayarlar Pascaline ve Leibniz Çarkı’ndan sonra 1820 yılında Charles Xavier Thomas tarafından Arithmoter adında yeni bir 20 www.sektorumdergisi.com Haziran June 2018 İlk olarak Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarında Alman Mühendis Art- hur Scherbius tarafından icat edilen Enigma 1920’lerin başlarında ticari amaçlı kullanılmıştır. Fakat en sık kullanımı 2. Dünya Savaşı sırasında olmuştur. Savaş sırasında özellikle Nazi’ler birlikleri arasın- daki mesajlaşmayı şifrelemek için kullanmaktaydı. Şifreler Enigma sayesinde her gün değiştirildiği için uzun süre Nazi’lerin mesajlaş- ması çözümlenememiştir. Enigma temel aldığı kodlama sistemi her gün Alman ordusu tarafından değiştirilmekte ve tamamen rastgele gibi gözüken bir şifreleme mekanizmasına dayanmaktadır. Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle..