Sektörüm Dergisi 89. Sayı sektorum_sayi_89 | Página 18

Yıldırımdan Korunma Merkezi-Koordinatör, Elektrik Mühendisi/MBA Serdar AKSOY serdar.aksoy@yilkomer.com Yüksek Teknolojiye Sahip Kaçak Akım Röleleri-1 Yüksek teknolojiye sahip kaçak akım röleleri ile ; 1. İşletmenizde elektrik arızasına bağlı oluşabilecek yangın gibi is- tenmeyen durumları engellemiş olursunuz. 2. İşletmenizde çalışanlarınızın hayatlarını elektrik kaçaklarına karşı korumuş olursunuz. Neden Kaçak Akım Rölesi? Geçmişi ve kullanılma amacı nedir; Ka- çak akım röleleri geçmiş tarihe yönelik incelendiğinde gelişmiş ülkelerde 20-30 yıl önce kullanılmaya başlanıldığı görülmektedir. Türkiye’de ise tarihi çok eski değildir. 3. İşletmenizin elektrik enerjisini kesintisiz kullanmasını sağlayarak üretim kayıplarını ortadan kaldırabilirsiniz. Çalışma ve sosyal güvenliği bakanlığının elektrik iç tesisler yönet- meliklerinde belirtildiği gibi ana dağıtım panolarına yangın koru- maya yönelik 300 mA açma akımlı kaçak akım röleleri, bütün tali pano, ekipman, priz, motor, makineler ve cihazlara hayat korumaya yönelik 30 mA açma akımlı kaçak akım röleleri sigorta ile birlikte kullanılmalıdır. Fakat bugüne kadar piyasada satılan birçok marka ve model kaçak akım röleleri ile bu yönetmeliğe uymak pek mümkün olmuyordu. Çünkü kaçak akım dediğimiz olayın tek bir nedeni vardır. Bu neden de izolasyon hatasıdır. Ya da izolasyon seviyesi düşük kul- lanılan yalıtkan malzemelerdir. İzolasyon hatası olan yerde de kaçak akım çok yüksek akımlara çıkar hatta gözle de görülebilecek ark gibi sonuçlar ortaya çıkarır. Aksi takdirde kaçak akım diye bir durum asla oluşmaz. Oluşan harmonik akımlardır. Bu harmonik akımların bir çoğu nötr hattı üzerinden dönüş yapmazlar. Frekansları yüksek olduğundan yalıtkan mal- zemelerde delinmeye yol açarak toprak hattı üzerinden devresini tamamlarlar. Dolayısı ile piyasada bulunan kaçak akım röleleri bu harmonik akımları kaçak akım gibi algılayıp açmaya giderler. Bu harmonik akımların gerilim değerleri çok düşüktür. Yani bir kalem pil kadar etkisi dahi yoktur. Fakat oluşturdukları akım miktarları 30 miliamper’den büyük olduğundan kaçak akım rölelerinin nedensiz açmasına yol açarlar. Temsilcisi olduğumuz kaçak akım röleleri pi- yasada bulunan rölelerin aksine harmonik ve gürültü akımlarından asla etkilenmezler. Alçak geçiren filtre özelliğine sahiptir. Yani 50 Hz’den 2500 Hz’e kadar olan yüksek frekansa sahip parazit ve gürültü akımlarından asla açma yapmazlar. Bütün topraklama sistemlerine uyumludur. ( TT, TN-S, TN-C, TN-C-S, IT ) Bugüne kadar çok yüksek maliyetler ödeyerek almış olduğunuz rölelerin taleplerinize cevap vermemesi çok üzücü bir durumdur. Bu duruma düşmemek için mutlaka doğ- ru ürün ile çalışmalısınız. Her makinenin karekteristliği birbirinden farklıdır. Her makineye aynı tip kaçak akım rölesi kullanmak en çok yapılan hatadır. Deneyimli mühendislerimiz keşif sırasında yüksek teknolojiye sahip cihazlarımız ile makinelerin karakterist özellikleri- ni, harmonik akım düzeylerini tespit ederler. Yapılmış olan tespitler sonucunda her makine için doğru ürün seçimini yaparlar. 18 www.sektorumdergisi.com Haziran June 2018 Türkiye’de Almanların yıllar öncesinden yapmış olduğu bir tesisde kullandıkları kaçak akım rölesi fotoğrafı (Fotoğraf Türkiye’de çekilmiştir.) Yıllar öncesinden Türk firma tarafından satın alınan Alman malı bir makinenin üzerinde bulunan kaçak akım rölesi ( Fotoğraf Türkiye’de çekilmiştir.) Fakat elektriğe bağlı oluşan iş kazalarının çok fazla artması nedeni ile günümüzde kaçak akım röleleri zorunlu hale gelmiştir. Hatta Ça- lışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı iş güvenliği müfettişleri denetimlerini sıklaştırmışlardır. Genel olarak referans aldıkları kural ise; Ana dağıtım panolarına yangın korumaya yönelik kaçak akım rölesi (300 mA), bütün makine, motor, cihaz, priz, tali pano vs. için hayat korumaya yönelik kaçak akım rölesi (30 mA) sigorta ile birlikte tesis edilmelidir. Ayrıca hayat korumaya yönelik 30 mA açma akım değerinden yüksek seçilmiş hiçbir kaçak akım rölesini kabul etme- mektedirler. Peki kaçak akım rölesi neden olmalıdır; İşletmemizde kullandığımız sigortalar, kaçak akım röleleri ve termik manyetik şalterlerin amacı makineleri, insanları ve iletim hatlarını korumaktır. Aksi takdirde etiketinde 400 Volt, 10 Amper, 50 Hz yazan bir makineyi AG’si 400 Volt, 50 Hz o lan bir şebekeye bu koruma elemanları olmadan direk bağlarsanız sağlıklı bir şekilde çalışır. Sağlıklı çalışması için bu koru- ma elemanlarının hiç birine ihtiyaç yoktur. Bu bilgi o kadar önem- lidir ki bu bilginin bizde nasıl gerçekte uygunlandığını bir örnekle açıklayalım. Gelecek sayıda görüşmek dileğiyle..