K
ịch nói hiện đại xuất phát từ
khi người Pháp du nhập vào
Việt Nam. Năm 1921 đánh
dấu một bước chuyển mình của kịch
nói với vở kịch “thuần Việt” đầu tiên
mang tên “Chén thuốc độc” (Vũ Đình
Long). Bộ mặt của Kịch nói Sài Gòn
hôm nay là kết quả của cả một quá
trình vận động, phát triển và phấn
đấu của rât nhiều các thế hệ nghệ sĩ.
Kịch nói Nam Bộ xuất phát từ những
nghệ sĩ, đạo diễn được học tập, đào
tạo tại Hà Nội. Về sau, nhóm nghệ sĩ,
đạo diễn này tách ra làm hai đội là
Đội Cải lương Nam Bộ và Đội Kịch
nói Nam Bộ. Đội Kịch nói Nam bộ
sau nâng cấp thành Đoàn Kịch Nam
Bộ, rồi đổi tên thành Đoàn Kịch Cửu
Long Giang, sau này là Đoàn Kịch
nói Thành phố Hồ Chí Minh. Suốt
những năm tháng phát triển, Kịch
Nam Bộ luôn biến đổi không ngừng.
Nhiều lớp diễn viên mới cả chuyên
nghiệp và bán chuyên nghiệp được
bổ sung về các sân khấu trên toàn
thành phố. Cùng với đó là sự ra đời
48
quê hương
của nhiều sân khấu kịch đa dạng:
Sân khấu kịch Idecaf, Sân khấu kịch
Phú Nhuận, Sân khấu kịch Nụ Cười
Mới,… và gần đây có thể kể đến là
Sân khấu kịch Sao Minh Béo,…
Kịch nói của Sài Gòn hiện nay
phần lớn là kịch hài. Nhắc đến kịch
hài của Sài Gòn, chúng ta có thể nhớ
ngay đến những câu chuyện hài
hước, dí dỏm của Ngày Xửa Ngày
Xưa (sân khấu Indecaf ), Số Đỏ (sân
khấu Phú Nhuận)… Kịch hài của
người Sài Gòn thường bình dị, gần
gũi chứ không chứa nhiều hàm ý sâu
xa như kịch hài Bắc Bộ, phù hợp với
thú thưởng thức của người dân lao
động Sài Gòn. Trong khoảng 5 năm
trở lại đây, sân khấu Nụ Cười Mới
khẳng định mình trong làng kịch
hài của Sài Gòn với sự thay đổi trong
tôn chỉ “xem sẽ cười – cười sẽ nhớ”.
Sân khấu đã có nhiều chương trình
thành công như liveshow Cười Để
Nhớ của nghệ sĩ Nhật Cường, liveshow Hoàng đế Cướp biển vùng Cà Ri
Bê,…
Cùng với dòng chảy thị hiếu khán
giả, và hơn hết là sự thành công vang
dội của vở kịch kinh dị Người Vợ Ma
của Sân khấu Phú Nhuận, làn sóng
kịch ma hoặc kịch pha trộn yếu tố
tâm linh được các sân khấu kịch Sài
Gòn khai thác triệt để và trở thành
loại kịch ăn khách nhất các rạp hiện
nay. Trên các trang web của các sân
khấu kịch Sài Gòn, những hình ảnh,
thông tin về các vở kịch ma, kinh dị
đều được ưu tiên ở những vị trí đắc
địa nhất. Tại các sân khấu, hình ảnh
giới thiệu về các vở diễn mang tính
kinh dị cũng được ưu tiên ở những
vị trí dễ nhìn. Và thực tế cho thấy, các
vở kịch càng nhiều yếu tố ma quái
càng hút vé, nhiều trường hợp cháy
vé trước buổi diễn 2-3 tuần. Tuổi thọ
các vở kịch ma cũng dài hơn hẳn
những loại hình khác. Mô típ kịch
ma ăn khách tại các sân khấu kịch
thường xoay quanh luật nhân quả,
những vụ án mạng bí ẩn, hồn ma
báo oán,… Sở dĩ kịch ma được nhiều
khán giả yêu mến vì luôn tạo được
sự hào hứng, bất ngờ, những mảng
hài hước đan xen duyên dáng và có
lẽ dù có quen thuộc với kịch bản,
thì những hiệu ứng về ánh sáng, âm
Vở Nhà Trọ Tình Yêu v& Chuyện Tình Bangkok (Sân khấu kịch 5B)
Vở Người Tình Trong Đêm (sân khấu Sao Minh Béo)
thanh,… cùng sự xuất hiện bất
ngờ của diễn viên vẫn có thể khiến khán giả giật mình thon thót.
Có nhiều vở kịch ma thành công
và đáng nhắc tới gần đây như Quả
Tim Máu (sân khấu Phú Nhuận),
Đôi Mắt Âm Dương (sân khấu
kịch Sài Gòn),… gần đây nhất là
Người Tình Trong Đêm (sân khấu
Sao Minh Béo).
Với mong muốn đem đến một
trải nghiệm, một loại hình mới cho
khán giả, đầu năm 2014 tại Nhà hát
Bến Thành, NSND Lan Hương cùng
Đoàn kịch 3 đã công diễn những
vở diễn cũ với một phong cách
hoàn toàn mới: kịch Thể nghiệm.
Thể nghiệm là một loại hình còn
rất mới ở Việt Nam, nó không chỉ
là kịch nói, không hẳn là nhạc kịch
hay vũ kịch mà là sự tổng hợp của
nhiều thể loại trước đó. Kịch thể
nghiệm tận dụng tối đa ngôn ngữ
hình thể của diễn viên, đan xen
những động tác vũ đạo mang tính
ước lệ cao của nghệ thuật tuồng
và múa đương đại, cộng hưởng
với những yếu tố về ánh sáng, âm
nhạc để lột tả tâm lý nhân vật. Đây
không chỉ là một thử thách trong
việc đổi mới các thưởng thức của
khán giả mà còn là một thử thách
với các nghệ sĩ khi họ vừa phải
diễn tốt vừa phải múa hay. Không
chỉ thay đổi những vở kịch cũ, kịch
thể nghiệm vẫn mang những sắc
màu rất trẻ trung. Gần đây nhất và
thành công nhất là Nhà trọ Tình
Yêu và Chuyện tình Bangkok –
hai vở kịch thể nghiệm hài hước
tại sân khấu kịch 5B.
Ngày nay, những cái tên thân
thuộc của làng kịch nói đã bớt đi
nhiều, thay vào đó là nhiều gương
mặt mới, trẻ trung hơn. Người ta
giải thích rằng, ngày xưa khán giả
đến sân khấu xem kịch vì quá lâu
không thấy diễn viên mình yêu
thích, ngày nay việc thường xuyên thấy các diễn viên trên truyền
hình khiến khán giả thờ ơ hơn với
những tên tuổi gạo cội. Sân khấu
có đủ lực lượng diễn viên cố định
thì lịch diễn và chất lượng vở mới có
thể ổn định. Để vực dậy và gìn giữ
sức sống của kịch nói Sài Gòn, những
nghệ sĩ đã biết đầu tư ch