Ψηφιακά Δεδομένα
και Εμπορική Εκμετάλευση
Το "Black Mirror: Bandersnatch"
ως παράδειγμα επιτήρησης για
διαφημιστικούς σκοπούς
Το 2015, η εταιρεία Netflix κατάφερε να προσθέσει στον κατάλογό της τη σειρά BlackMirror, μία δυστοπική απεικόνιση σε θεματικές όπως ο κοινωνικός έλεγχος, η τιμωρία, η επιτήρηση, το φαινόμενο της δημόσιας προβολής και το ρόλο που δια-
δραματίζει η τεχνολογία στην επέκταση της εμβέλειας της κρατικής εξουσίας. Η διαδραστική ταινία του Netflix, Black Mirror: Bandersnatch(2018), ακολουθεί τη θεματολογία της σειράς και θεωρείται ένα ακόμα αυτόνομο επεισόδιό της. Η ταινία αποτελεί ένα μη γραμμικό αφηγη-
ματικό παράδειγμα ιστορίας, η εξέλιξη της οποίας δομείται πάνω στις επιλογές που κάνει ο διαδραστικός χρήστης-
θεατής στο interface της πλατφόρμας και προσφέρει στο θεατή πολλαπλές επιλογές που επηρεάζουν την πλοκή, μεταβάλ-
λοντας την αφηγηματική ροή και αλλά-
ζοντας τη μοίρα του κεντρικού ήρωα, Stefan Butler. Πρόκειται για ένα παρά-
δειγμα που εγείρει προβληματισμούς σχετικά με την επιτήρηση για διαφημι-
στικούς σκοπούς.
τές ίσως θεωρήσουν την ταινία ένα περί-
εργο απαρχαιωμένο δράμα περιόδου),
πληροφορίες συναφείς με την ταινία (πχ. αν έχουν παρακολουθήσει προηγουμένως τα επεισόδια της σειράς BlackMirror και είναι εξοικειωμένοι με τη δυστοπική θεματολογία της) και την πρόσβαση σε και τη σχέση τους με τον τεχνολογικό εξοπλισμό (πχ. αν έχουν πρόσβαση και αν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν ένα smartphone, ένα tablet, ένα laptop, μία smart TV, ή μία gaming κονσόλα, όλες συσκευές στις οποίες μπορεί να παίξει η
ταινία) (Elnahla 2019: 3).
QUBIT 17
Κατά τη διάρκεια της ταινίας, οι επιλογές των θεατών διαμορφώνονται με βάση τις αισθητικές τους προτιμήσεις (πχ. επιλογή μουσικής), τις καταναλωτικές τους συνή-
θειες (πχ. επιλογή δημητριακών για το πρωινό του ήρωα), το υπόβαθρό τους (για παράδειγμα, οι μεγαλύτερης ηλικίας θεατές ενδέχεται να νιώσουν νοσταλγία για τα πρώτα παιχνίδια περιπέτειας και
τα pc games ενώ οι νεότερης ηλικίας θεα-
Όπως αναφέρει η Nada Elnahla, στο άρθρο της Black Mirror: Bandersnatch and how Netflix manipulates us, the new gods (2019), το Netflix παράγει πρωτό-
τυπο περιεχόμενο βασισμένο στα στοι-
χεία που αντλεί από το αλγοριθμικό του σύστημα και έχοντας μεταβεί, έτσι, σε μία περίοδο προσέλκυσης ενός εξαιρετικά διαφοροποιημένου και κατακερματισμέ-
νου ακροατηρίου, προχωράει, πλέον, στην έκθεση των θεατών σε «πιο κεκα-
λυμμένη και προσεκτικά ενσωματωμένη διαφήμιση, θολώνοντας τα όρια μεταξύ τηλεοπτικού περιεχομένου και διαφημι-
στικού μηνύματος, σε μία απαλλαγμένη από τη διαφήμιση λαίμαργη μιντιακά εποχή (binge-media era), ενδυναμώ-
νοντας το ρόλο της τοποθέτησης προϊό-
ντος (brand placement)» (2019: 3). Αυτή η φαινομενικά ασήμαντη αλλά πολύ καλά υπολογισμένη επιλογή των δημητριακών,