“ Inayekonün taiñ yafütun mew. Fey ñochika kizugünewün ifegeaiñ”
Sergio Puebla Araya
Gen wirin: Elizabeth Nuñez Sanhueza Rulpanzugu: Sergio Marinao Nahuelpan- Bastian Chandia Millanao
Kishu yiñ piel chem yiñ iyal( kishugünewün in mew): ti in ñi az-zugu
itxokom txokiñmapu che, niey az-zugu kishu ñi azkünual chem ñi ial egün, txürkülelu ñi azmogen mew, fey pepi ñi pipigeal mogewe kiñe az-zugu reke. Fill antü, müte kimkelayiñ chew ñi txipaken fill mogewe. Mülen mew zoyel mogewe yenielu ifalgenochi chem, ka mülen mew kiñeke empresa nentulu ta ti küzaw, fey mew ikeyiñ yaqel yiñ müte wesha kontukeetew. ¿ Rumegeyiñ yiñ chem iyal mew?¿ ka zugu mülepelay?¿ faligey yiñ küme zullial chem yiñ iyal?¿ chumafuy kay newe küme ikenoliyiñ am? Chile mapu mew, marike che fey aylla che motxin kutangelu well kanzer kutxangelu ka, fey kutrankelu che kam ñi küme ikenon mew. Rodolfo Cea Vargas nutricioniosticagelu UFRO mew feypi, kuyfi mew wesha zugu müley fey ñi mülenon mew ta yaqel, welu fante mew wesha zugu müley motrilelu kam che,“ müte rakizuamkelay che kishu ñi nieafel ñi tukukan egün, kam ñi küme zulliafel chew ñi gillayal kümeke yaqel, mapun tukukan, kotükawe mew, welu fey zoy ayikey ñi iyal kake yaqel, ünfigechi yaqel, well yiwiñmagechi yaqel. Ka fey newe awkantunolu am che, fey zoy kimfalgey ñi fenten motxigen che”“ mülen mew fentxen empüresa zewmakelu yaqel fey rumeñma kakünukefi ti yaqel, fey mülen mew kiñe rume fün ketxan fey ta azlay, mülele kiñe rume tukukan fey fey ti tukukan kakünugekey kimiko mew, kümeafuy ñi gütxamkageal ta chi zugu mew, fey pu ñizolkülelu ñi günezuamal fey ta chi zugu mew” rume zuamgekey ta chi zugu pi ta Sergio Puebla Araya, Sergio ta kiñe tukukafe. Konküley Hemisferio sustentable txokiñche mew, tachi txokiñ zuamniey ñi witxañpüramgeal ti küme elelürpun zugu, fey ta reküluwgelu ti kümelen mapu zugu mew, ka ekonomia mew kafey ti kiñentxürwen mew. Kom tachi zugu nüwküley ti agroecologia mew. Fey ta mew wüzamkünuyiñ ta iñ koñküpü, fey ta iñ elafiel funagechi mogewe ta iñ mapu mew. Tukukayal geno kimiko, azkünual tukukawe, kakewmegeal tukukan, kimal ñi chemgen well ñi lawengen fill mogewe, mürkeal fill ketxan nieam kümeke mürke yiñ küme iyal, geno ünfitugechi yaqel insectisida no rume.