“ Inayekonün taiñ yafütun mew . Fey ñochika kizugünewün ifegeaiñ ”
Sergio Puebla Araya
Gen wirin : Elizabeth Nuñez Sanhueza Rulpanzugu : Sergio Marinao Nahuelpan - Bastian Chandia Millanao
Kishu yiñ piel chem yiñ iyal ( kishugünewün in mew ): ti in ñi az-zugu
itxokom txokiñmapu che , niey az-zugu kishu ñi azkünual chem ñi ial egün , txürkülelu ñi azmogen mew , fey pepi ñi pipigeal mogewe kiñe az-zugu reke . Fill antü , müte kimkelayiñ chew ñi txipaken fill mogewe . Mülen mew zoyel mogewe yenielu ifalgenochi chem , ka mülen mew kiñeke empresa nentulu ta ti küzaw , fey mew ikeyiñ yaqel yiñ müte wesha kontukeetew . ¿ Rumegeyiñ yiñ chem iyal mew ?¿ ka zugu mülepelay ?¿ faligey yiñ küme zullial chem yiñ iyal ?¿ chumafuy kay newe küme ikenoliyiñ am ? Chile mapu mew , marike che fey aylla che motxin kutangelu well kanzer kutxangelu ka , fey kutrankelu che kam ñi küme ikenon mew . Rodolfo Cea Vargas nutricioniosticagelu UFRO mew feypi , kuyfi mew wesha zugu müley fey ñi mülenon mew ta yaqel , welu fante mew wesha zugu müley motrilelu kam che , “ müte rakizuamkelay che kishu ñi nieafel ñi tukukan egün , kam ñi küme zulliafel chew ñi gillayal kümeke yaqel , mapun tukukan , kotükawe mew , welu fey zoy ayikey ñi iyal kake yaqel , ünfigechi yaqel , well yiwiñmagechi yaqel . Ka fey newe awkantunolu am che , fey zoy kimfalgey ñi fenten motxigen che ” “ mülen mew fentxen empüresa zewmakelu yaqel fey rumeñma kakünukefi ti yaqel , fey mülen mew kiñe rume fün ketxan fey ta azlay , mülele kiñe rume tukukan fey fey ti tukukan kakünugekey kimiko mew , kümeafuy ñi gütxamkageal ta chi zugu mew , fey pu ñizolkülelu ñi günezuamal fey ta chi zugu mew ” rume zuamgekey ta chi zugu pi ta Sergio Puebla Araya , Sergio ta kiñe tukukafe . Konküley Hemisferio sustentable txokiñche mew , tachi txokiñ zuamniey ñi witxañpüramgeal ti küme elelürpun zugu , fey ta reküluwgelu ti kümelen mapu zugu mew , ka ekonomia mew kafey ti kiñentxürwen mew . Kom tachi zugu nüwküley ti agroecologia mew . Fey ta mew wüzamkünuyiñ ta iñ koñküpü , fey ta iñ elafiel funagechi mogewe ta iñ mapu mew . Tukukayal geno kimiko , azkünual tukukawe , kakewmegeal tukukan , kimal ñi chemgen well ñi lawengen fill mogewe , mürkeal fill ketxan nieam kümeke mürke yiñ küme iyal , geno ünfitugechi yaqel insectisida no rume .