Markee ayey tahay inaad caawimo doonato?
Haddii aad ka shakido inaanu ilmahaagu nafsadiisa ku
qanacsanayn, ama aadan hubin arrinkiisa oo aad u baahan
tahay talo dad khibrad takhasus leh, markaa waxa mihiima
inaad sida ugu degdegga badan ula xidhiidho cid ku caawin
karta.
Dhakhtarka joogtada ah ee ilmaha, xarunta caafimaadka,
kalkaalisada caafimaadka iskuulka ama dhakhtarka iskuulku
waxay ilmaha ka daaweyn karaan xanuunnada nafsadda
ee fudud ama meel dhexaadka ah, haddii kale waxay u
gudbinayaan cid caawin karta. Bogga 7aad ee warbixintan
waxaad ka heli kartaa, warbixin dheeraada cidda ku caawin
karta iyo nidaamka aad marayso.
Marka ilmahaagu lug ka jabo ama uu nabar ku dhaco, way
fududahay inaad aragto inuu ilmuhu xanuunsanayo.
Xanuunnada nafsaddu sidaas way ka duwan yihiin. Way
adag tahay in la arkaa, ha noqoto qofka xanuunsanaya
naftiisa ama dadka ku xeeranba.
U fiirso isbeddelka dabeecadda ee ilmaha. Ilmo deggan
ayaa mar keliya isu beddeli kara mid dabeecad adag oo si
kale ah. Ilmo firfircoon oo farxad badan ayaa mar keliya isu
beddeli kara mid aammusan oo xidhxidhan.
Waa kuwan calaamadaha kuu digaya ee aad la socon
kartid:
• Ilmaha oo ku tusiya inay jiraan wax aanu ka hadli karin
ama aanu ku dhicin ama aanu doonayn inuu ka hadlo
• Ilmaha oo ka cawda calool xanuun iyo madax xanuun.
• Ilmaha oo maqan/maahsan oo marmar aragtidiisu meel
ku dhegeyso/meel ku dhayga-gaya (stirrende).
• Ilmaha oo ay ka muuqato jaha-wareer, welwelsan ama
niyadjabsan
• Ilmaha oo aad uga gubta hab-dhaqanka dadka waaweyn
6
• Ilmaha oo awood badan ku bixiya inuu xaaladda la
qabsado, taas oo meesha ka saarta kartida halabuurista.
• Ilmaha oo u muuqda had iyo goor sidii qof weyn, ilmo
maskax badan, had iyo jeer naxariis badan oo fariida.
• Ilmaha oo dib u gurta, waxba aan danayn, oo aan la
dareemin.
• Ilmaha oo muujiya habdhaqan adag iyo degenaansho
la’aan.
• Ilmaha oo is geliya kaalin raadgadasho ah isagoo iska
dhiga sidi inuu isagu wax kasta oo dhaca dembigeeda
leeyahay ama dhaandhaan iska dhiga .
Waxaad rabto ayaad sheegi kartaa
Dhammaan shaqaalaha caafimaadka ee Norway waxey leeyihiin waajib
sirqarin. Taa macnaheedu waa, wax kasta oo ama adiga ama ilmahaagu u
sheego dhakhtarka, kalkaalisada caafimaadka ama cid kale oo ku
caawinaysaa aanay gudbin karin waxaad ku wada hadasheen, iyada oo
aydaan idinku fasaxin.
Maxaan sameeyaa marka ilmahayga uu hayo xanuun nafsadeed?
1
Xaaladaha khatarta ah ama nolosha halis gelinaya
deg-deg ula hadal garggaarka degdegga ah
telefoonka 113. U sheeg waxa dhacay, u sheeg
cinwaanka caawimada looga baahan yahay iyo
telefoonka aad ka soo hadlayso.
Haddii xaaladdu aanay khatar ama degdeg ahayn, taas
oo ah inaadan nafta iyo caafimaadka u baqayn,
waxaad la xiriiri kartaa dhakhtarka joogtada ah ee
ilmaha, gargaarka degdegga ah ama xarunta
caafimaadka ee kuugu dhaw.
7