puño & letra Summer 2019 | Page 4

texto: NAYELI CORTEZ RAMOS y DELMAR GARCÍA diseño: PIPER CHRISTOPHER LENGUAS NUESTRAS MENSAJES EN MAM Español no es necesariamente nuestro primer idioma. Para los guatemaltecos, algunos crecimos en mam o kanjobal, otras en ixil o kachiquel. Entendemos y hablamos varios idiomas mayas, también español, y poco a poco, inglés. Aquí tan lejos de nuestras tierras, queremos incluir algunas palabras para nuestra gente, en nuestra voz e idioma. En esta edición, les hablamos en mam. Jektzun sen teqiyiye okxte qa wenqiye awenbi Nayeli te guatemala quwe in chin yoline mam qajlo junjunxi ok chi kanebil tiju yol xkun tzibine jun tzalajtzbil toj wanmime tun tpaj ok je nqone jun pish laj keye qajlo in ku qnan qa kuest tun qnqet ja toqiya awe in chin bisine tij wabj ikx tiju qij kxatnate qiju a ti tzala ikx wabj junxechaq ikx juntil chaba in qo nqet tzala qaj ix tun tpaj qaj naq junjunxi xjal in chi yolin toj castiy maqa toj qyol qajlo kwest nela qe aju kyol maqa xi in qo kane tij ixlo ke xi in chi kane tij qyol ikx nia okxqo toqo tzala nintz qe xjal teqe te junxe chaq qe awe in tzin tzalaje ma chi ok wotzqine txqan xjal wenxjalqe weye ix teqek qmalte ke mishtiqo qjunil nintzqe xjal teqe qukil eyiye te kye qilxe qaj xi naqlqo tzala okx konk tilile kainx kayin kibe naq xen qolbene. Jectzun sen teqeyiye awe nbi Delmar Garcia Vasquez qajlo ok jen qone jun pix laj keye awe xin tzaje nech ma tza yekin weye tun nmane sen tun qaqanan ikx tun qbin te kyeqilx xjal qajlo ate ja tzajnoya maqa alkeqe te guatemal kotzqin sen taya jun atzu kuestininx tun tknet jun qaqin maqa tun qox scuelil tuna tpaj mixti sintaw qajlo nada in kanin medi awe jalin mixtiqene njaye kukil nfamiliaye ajun tnam ja tinqniye atbi oregon ok qon tbi tnam txax tun tpaj txqan tze ati ikx bech awe ok chixen qolbene te kyeqilxe qajlo ateqe junjun in xi kxinmin ke qjunil atoqo tzala ati txqan xqal in qo tza konin naq xex nqolbene kayinx kibe naq xenqolbene chjonte keju ma ja kxchinla.