texto: NAYELI CORTEZ RAMOS y DELMAR GARCÍA
diseño: PIPER CHRISTOPHER
LENGUAS NUESTRAS
MENSAJES EN MAM
Español no es necesariamente nuestro
primer idioma. Para los guatemaltecos,
algunos crecimos en mam o kanjobal,
otras en ixil o kachiquel. Entendemos y
hablamos varios idiomas mayas, también español, y poco a poco, inglés. Aquí
tan lejos de nuestras tierras, queremos
incluir algunas palabras para nuestra
gente, en nuestra voz e idioma. En esta
edición, les hablamos en mam.
Jektzun sen teqiyiye okxte qa wenqiye
awenbi Nayeli te guatemala quwe in
chin yoline mam qajlo junjunxi ok
chi kanebil tiju yol xkun tzibine jun
tzalajtzbil toj wanmime tun tpaj ok je
nqone jun pish laj keye qajlo in ku qnan
qa kuest tun qnqet ja toqiya awe in chin
bisine tij wabj ikx tiju qij kxatnate qiju
a ti tzala ikx wabj junxechaq ikx juntil
chaba in qo nqet tzala qaj ix tun tpaj qaj
naq junjunxi xjal in chi yolin toj castiy
maqa toj qyol qajlo kwest nela qe aju
kyol maqa xi in qo kane tij ixlo ke xi in
chi kane tij qyol ikx nia okxqo toqo tzala
nintz qe xjal teqe te junxe chaq qe awe
in tzin tzalaje ma chi ok wotzqine txqan
xjal wenxjalqe weye ix teqek qmalte ke
mishtiqo qjunil nintzqe xjal teqe qukil
eyiye te kye qilxe qaj xi naqlqo tzala
okx konk tilile kainx kayin kibe naq xen
qolbene. Jectzun sen teqeyiye awe nbi Delmar
Garcia Vasquez qajlo ok jen qone jun
pix laj keye awe xin tzaje nech ma tza
yekin weye tun nmane sen tun qaqanan
ikx tun qbin te kyeqilx xjal qajlo ate
ja tzajnoya maqa alkeqe te guatemal
kotzqin sen taya jun atzu kuestininx
tun tknet jun qaqin maqa tun qox
scuelil tuna tpaj mixti sintaw qajlo nada
in kanin medi awe jalin mixtiqene njaye
kukil nfamiliaye ajun tnam ja tinqniye
atbi oregon ok qon tbi tnam txax tun
tpaj txqan tze ati ikx bech awe ok chixen
qolbene te kyeqilxe qajlo ateqe junjun
in xi kxinmin ke qjunil atoqo tzala
ati txqan xqal in qo tza konin naq xex
nqolbene kayinx kibe naq xenqolbene
chjonte keju ma ja kxchinla.