Van de redactie
Dit jaar ga ik de activiteiten van Moleman Psychopharmacology afbouwen . Dat heeft ook betrekking op Psyfar en de samenwerking met Prelum Uitgevers . Het eerste wat u daar als abonnee van Psyfar van zult merken is de overgang van het kenniscentrum van Moleman Psychopharmacology naar Prelum per 1 juli 2013 . Ik stel het zeer op prijs dat Prelum de rubrieken ‘ Vraag en Antwoord ’ en ‘ Artikel van de week ’ en de ‘ Interactiemodule ’ voortzet . U leest daar meer over in de inleg van de uitgever in dit nummer . Na nummer 3 van Psyfar van dit jaar zal ik ook het hoofdredacteurschap overdragen , aan Hans Mulder , een waardig opvolger naar mijn mening . Daar zult u in het volgende nummer meer over lezen . Mijn laatste interview met een psychiater betreft Jim van Os . Zijn dimensionele benadering van de psycho pathologie vind ik de enige die toekomst heeft en misschien wel de enig juiste . Zij sluit naadloos aan bij mijn visie op hoe de hersenen werken en hoe psychofarmaca moeten worden toegepast . Toch interessant dat de epidemiologisch -en meer sociaal psychiatrisch- georiënteerde psychiater en de psychofarmacoloog het over die concepten eens zijn .
De metabole bijwerkingen van antipsychotica blijven ons bezighouden : in dit nummer een hoofdartikel over screening en begeleiding in verband met deze bijwerkingen bij kinderen en jeugdigen . Dit is een amendement op het protocol van Accare dat als Nederlandse standaard dienst doet en als zodanig bij het Kenniscentrum Kinder- en jeugdpsychiatrie te vinden is . Ik ben het met dat protocol van Accare oneens , omdat daarin niet voldoende vaak wordt gecontroleerd en pas actie wordt aanbevolen als het kind al veel te veel is aangekomen in gewicht .
Slaapproblemen staan de laatste tijd in de belangstelling bij depressies . De vraag is of slaapproblemen voorafgaan aan depressies en dus niet ( alleen ) een symptoom , maar ook een uit lokkende factor kunnen zijn . In ieder geval is het nuttig te weten wat de verschillende antidepressiva voor effect hebben op de slaap . sri ’ s verstoren de slaap , maar trazodon en mirtazapine bijvoorbeeld verbeteren deze . Trazodon wordt al lang praktisch alleen als slaapmiddel gebruikt in Nederland . Dat is off-label , maar wel evidence-based .
Lithium blijft in Nederland eerste keus als preventief middel bij bipolaire stoornis . In veel andere landen vindt men de bijwerkingen een reden om andere middelen op de eerste plaats te zetten , bijvoorbeeld valproaat of lamotrigine of antipsychotica . Maar al die middelen werken slechter ter voorkoming van episoden . Dat weten ze blijkbaar niet in die landen . Er is wel een probleem . De diagnose bipolaire stoornis is namelijk zodanig verwaterd en vervaagd , dat ik tegenwoordig geen idee meer heb wat met die diagnose bedoeld wordt . Is bipolaire ii-stoornis een soort minvariant van de bipolaire i-stoornis , dus hetzelfde , alleen met minder ernstige manieën ? Of is het een aparte stoornis ? Beide standpunten worden in de literatuur verdedigd en door Nederlandse behandelaars gepraktiseerd . En dat heeft consequenties voor de vraag of lithium ook werkt bij de bipolaire ii-stoornis . Volgens mij hoort lithium thuis bij de klassieke bipolaire i-stoornis , met eufore manieën en ongecompliceerde interepisode-intervallen . Daarom werkte het in de jaren zeventig van de vorige eeuw bij 75 % van de patiënten goed ter preventie van episoden , maar sinds het jaar 2000 slechts bij 50 % van de patiënten , omdat sindsdien andere patiënten bipolair heten . Goed dat Tom Birkenhäger een review behandelt over de bijwerkingen van lithium . Daarin wordt de conclusie getrokken die ik al lang verdedig , namelijk dat de kans op nierinsufficiëntie zeer klein is als men correct behandelt .
Redactieadres : Psyfar Postbus 545 3990 gh Houten Manja Helmers helmers @ prelum . nl
Een ander stokpaardje van mij . Wees terughoudend met genotypering . Dat geldt in ieder geval voor cyp1a2 , zie het artikel van Looman en Mulder . Lees het goed , want er wordt duidelijk uit de doeken gedaan wanneer genotypering wel en niet zin heeft . Dat geldt dus voor alle geno typeringen van cypenzymen .
En dan nog interessante artikelen over ketamine als antidepressivum , ptss bij ouderen , wat er mankeert aan het goud van de standaard van de randomized controlled trial ( rct ), hoe cannabis medicinaal wordt toegepast in Nederland , en casus over hyperthermie bij antipsychotica en over bètablokkers bij agressie .
P . Moleman , hoofdredacteur
Psyfar | juni 2013 | nummer 2 1