92 Wojciech Mądry
Przedstawiony powyżej przegląd publikacji prof . Kowalenki jako badacza Słowiańszczyzny nie jest , oczywiście , przeglądem całego jego dorobku naukowego w tym zakresie , na który składają się choćby hasła jego autorstwa opublikowane w pierwszych trzech tomach SSS oraz wiele nieopublikowanych materiałów , takich jak : liczne referaty , setki ekscerptów z obcojęzycznych wydawnictw źródłowych i opracowań zwłaszcza z literatury niemieckojęzycznej i z krajów byłej Jugosławii . Artykuł ten ma na celu przede wszystkim ukazanie stopniowego rozwoju zainteresowań badawczych profesora i wskazanie kierunku , w jakim one zmierzały do końca jego życia . Może też skłonić nas do refleksji i pytania : w jakim stopniu czasy i miejsca , w jakich przyszło żyć Kowalence , wpłynęły na jego losy zarówno osobiste , jak i naukowe ? To jednak pozostawmy w sferze spekulacji myślowych , które przy tak barwnym i powikłanym życiorysie same się nasuwają . Patrząc na Kowalenkę jako badacza Słowiańszczyzny z perspektywy połowy wieku , jaka upłynęła od jego śmierci , można stwierdzić , że o ile jego postać niemal zupełnie zakryły mroki zapomnienia , o tyle jego dorobek naukowy , pomimo upływu czasu , nadal jest wykorzystywany przez licznych badaczy i cytowany w ich pracach , a SSS stanowi jedyne na świecie , pełne , encyklopedyczne kompendium wiedzy o wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyźnie .
Wojciech M ą d r y
Władysław Kowalenko – zapomniany poznański prekursor badań nad rolą morza dla studiów słowiańskich we wczesnym średniowieczu
Streszczenie
Artykuł przedstawia sylwetkę i losy zmarłego przed pięćdziesięciu laty , a dzisiaj niemal zupełnie zapomnianego związanego z Poznaniem badacza Słowiańszczyzny , Władysława Kowalenki . Wykazana jest w nim zarówno nieliczna literatura odnosząca się do jego osoby oraz przede wszystkim niewykorzystane dotychczas liczne materiały archiwalne . W dalszej części przedstawione są wczesne zainteresowania Kowalenki skupiające się wokół osadnictwa grodowego Wielkopolski , oraz jego działalność w okresie okupacji na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich . Czasy , w jakich przyszło mu żyć po wojnie , a także sytuacja polityczna epoki PRL wywarły niebagatelny wpływ na kierunek jego dalszej pracy naukowej . Pomimo tego , oraz podeszłego już wieku w ostatnich kilkunastu latach jego życia nastąpił znaczny rozwój jego zainteresowań badawczych związanych z dziejami morskimi Słowiańszczyzny zachodniej i południowej , znajdujący swój wyraz w licznych publikacjach . Kierował też pracami redakcyjnymi jedynego wielotomowego kompendium wiedzy o wczesnej Słowiańszczyźnie jakim jest do dzisiaj Słownik starożytności słowiańskich . Obecnie dorobek naukowy Kowalenki nadal jest wykorzystywany przez badaczy i cytowany w ich pracach