Państwo komunistyczne a Kościół w publicystyce Józefa Mackiewicza
187
go średniowiecza i czasów nowożytnych , dokonał wnikliwej retrospektywy dotyczącej tysiącletnich dziejów Polski i roli Kościoła katolickiego w kształtowaniu polskiej państwowości , poczynając od chrztu dokonanego przez Mieszka I w 966 r .
Józef Mackiewicz zdecydowanie popierał Orędzie biskupów z listopada 1965 r . jako głęboko ewangeliczne i mądre oraz z całą pewnością apolityczne . Wobec bezspornego faktu , iż to Niemcy wywołały II wojnę światową , a nie odwrotnie , i wyrządziły Polsce znane powszechnie krzywdy , słowa episkopatu polskiego powtarzają tylko „ słowa wypowiadane w modlitwie przez cały świat chrześcijański : « jako i my odpuszczamy naszym winowajcom »”. W ten sposób – jak sądził – były może jednym z najwznioślejszych ze znanych w stosunkach międzynarodowych aktów chrześcijaństwa . I takimi winny były pozostać , w odpowiedzi „ na bezprzykładną nagonkę z początków roku 1966 przez reżym komunistyczny ” 40 .
Lecz właśnie ono wywołało prawdziwą burzę i dosłownie wściekły atak na kard . Wyszyńskiego ze strony propagandy partyjnej z powodu „ polityczności ” wystąpienia hierarchów . Wyszyńskiemu cofnięto paszport dyplomatyczny , którego udzielano mu zwykle na podróż do Rzymu , a ponadto wypomniano mu , iż każdorazowo zabierał ze sobą z przyzwoleniem władz tysiąc dolarów na podróż .
Konkluzja wypadła tyleż jednoznacznie , co prawdziwie . Apolityczność Kościoła , „ jest to teoretyczna legenda , której nikt nie bierze w praktyce poważnie . Kościół angażował się zawsze i angażuje w dalszym ciągu w sprawy polityczne ”. Jako dowód przytoczył jeden , lecz wiele mówiący przykład , dotyczący stosunku Watykanu do państw dokonujących masowych zbrodni w czasie II wojny światowej . Potępiono wprawdzie zbrodnie niemieckie , mimo że Pius XII zbyt słabo protestował w tej sprawie w czasie wojny , znajdując się jednakże w opresji reżimów włoskiego i niemieckiego , a z drugiej strony – w imię „ apolityczności ” Kościół przemilcza identyczne zbrodnie innych państw , wśród nich zbrodnie sowieckie . Tak więc apolityczność Kościoła jest fikcją , gdyż Kościół jako instytucja nie może pozostawać na uboczu spraw świata doczesnego . Błąd polskiego episkopatu polegał na swoistym uprzedzaniu oczekiwań władz komunistycznych , zapewne w zamian za jakieś koncesje i w imię poszukiwania modus vivendi , wszak zawsze był odpowiedzialny za los wiernych 41 .
Podsumował czytelną , lecz subtelnie podaną aluzję dotyczącą zmian mentalnościowych i społecznych , jakie przyniósł bolszewizm , głębokim gorzkim komentarzem : „ Bez usunięcia największego w dziejach antywolnościowego
40 J . Mackiewicz , Watykan w cieniu , , s . 257 .
41 J . Mackiewicz , List Pasterski , „ Wiadomości ” ( Londyn ) 1969 , nr 1199 z 23 marca . Tekst także w : J . Mackiewicz , B . Toporska , Droga Pani …, s . 345-355 .