Emigracja sezonowa do Niemiec z powiatu wieluńskiego w okresie międzywojennym ...
79
Spaleniak W ., Emigracja sezonowa polskich robotników rolnych do Niemiec ( 1919 – 1939 ), Zamość 2010 .
Spaleniak W ., Prawno-polityczne aspekty emigracji sezonowej polskich robotników rolnych do Niemiec w latach 1919 – 1939 , „ Annales Univesitatis Mariae Curie-Skłodowska Lubin – Polonia ” 2002 , Sectio K , vol . 9 . Szawleski M ., Kwestja emigracji w Polsce , Warszawa 1927 . Tomaszewski J ., Czynniki wpływające na migracje zewnętrzne ludności w Polsce 1918 – 1939 ,
[ w :] Mechanizmy polskich migracji zarobkowych , pod red . C . Bobińskiej , Warszawa 1976 . Wieś w liczbach w Polsce burżuazyjno-obszarniczej i w Polsce Ludowej , Warszawa 1954 . Wołos M ., Szkic o polskiej polityce zagranicznej w międzywojennym dwudziestoleciu , [ w :] Dwudziestolecie , pod red . K . Persaka i P . Machcewicza , Warszawa 2009 . Wychodztwo sezonowe do Niemiec , „ Robotniczy Przegląd Gospodarczy ” marzec 1926 , nr 3 . Zacharias M . J ., Ku wojnie , [ w :] M . K . Kamiński , M . J . Zacharias , Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej 1918 – 1939 , Warszawa 1998 . Zarychta A ., Emigracja polska 1918 – 1931 i jej znaczenie dla państwa , Warszawa 1933 . Zdziechowski J ., Finanse Polski w latach 1924 – 1925 , Warszawa 1925 . Ziemiaństwo – Rolnictwo – Samorządy województwa łódzkiego , t . 1 , pod red . Z . Kotkowskiego i S . Gro dzieńskiego , Łódź 1928 .
Prace niepublikowane
Michalski M ., Powiat wieluński w okresie międzywojennym ( 1918 – 1939 ), Łódź 2017 . Rozprawa doktorska napisana w Katedrze Historii Polski Najnowszej Instytutu Historii UŁ pod kierunkiem prof . dr . hab . Kazimierza Badziaka w zbiorach autora .
Michał M i c h a l s k i
Emigracja sezonowa do Niemiec z powiatu wieluńskiego w okresie międzywojennym ( 1918 – 1939 )
Streszczenie
Emigracja sezonowa do Niemiec była charakterystycznym zjawiskiem dla powiatu wieluńskiego od 1890 r ., skąd corocznie przez cały okres międzywojenny mniejsza lub większa liczba mieszkańców wyjeżdżała ( legalnie i nielegalnie ) do pracy , kierując się głównie do rolnictwa . Stąd też pochodziła największa grupa w skali powiatowej w Polsce , sięgając rekordowej liczby około 48 tysięcy osób ( 1926 ), która wyjechała za Prosnę ; przy czym najwięcej chętnych było w 1931 r ., gdy taką deklarację złożyło aż 62 tysiące osób . Możliwość wyjazdów do pracy w największym stopniu zależała od polityki niemieckiej , która z wyjątkami ( szczególnie wielki kryzys gospodarczy ) z chęcią widziała polskich robotników przekraczających granicę w sposób legalny i nielegalny . Także strona niemiecka decydowała o ilości legalnie wyjeżdżających , która zawsze była mniejsza niż liczba chętnych . Ten pęd do pracy u zachodniego sąsiada wynikał z trudnej sytuacji gospodarczej w Polsce , a zwłaszcza w rolnictwie , przekładając się bezpośrednio na rolniczy powiat wieluński . Tym samym emigracja sezonowa była najszybszym i najskuteczniejszym sposobem zatrudnienia bezrobotnych i łagodzenia napięć społecznych na tym terenie .
Słowa kluczowe : II Rzeczypospolita , Niemcy , powiat wieluński , emigracja sezonowa , emigracja zarobkowa