Emigracja sezonowa do Niemiec z powiatu wieluńskiego w okresie międzywojennym ...
73
takiego punktu nie podobało się pewnym grupom ludności , które blokowały dostęp emigrantom do punktu , także musiała interweniować policja 135 . Zapewne i w następnych latach , a na pewno w 1927 r ., uruchamiano taki punkt 136 .
Zjawisko emigracji sezonowej do Niemiec niosło za sobą zarówno pozytywne , jak i negatywne skutki .
Wobec poważnych problemów natury materialnej , z jakimi borykała się miejscowa ludność , wyjazdy dawały możliwość przede wszystkim zdobycia pracy i zarobku oraz pewne poszerzanie horyzontów intelektualnych . Także miejscowi , którzy pozostawali na miejscu , czerpali z tego korzyści , emigranci bowiem zarobione ( zaoszczędzone ) pieniądze wydawali na miejscu u chłopów , rzemieślników i w innych działach gospodarki 137 . Ocenia się , że robotnicy przywieźli do Wieluńskiego : w 1927 r . – 10 – 12 mln zł ; w 1928 – 13 – 15 mln zł ; w 1929 – 14 – 17 mln zł ; w 1930 – 12,5 – 15 mln zł , czyli były to znaczne ilości pieniądza 138 . Tym samym „ […] po powrocie do domu ( w jesieni ) każdy taki robotnik czy robotnica przynosi ze sobą kilkaset zarobionych złotych , za które przeżyć może całą zimę i jako tako przyodziać się . Stokroć gorzej jest tym , którzy wyjechać nie mogą – zmarnuje bowiem drogi czas i nic zarobić nie może ” 139 .
Nie brakowało także negatywnych efektów , gdyż „[…] emigracja zgubnie działała na wynarodowienie wyjeżdżających , zwłaszcza nie uformowanej narodowo i nie wyrobionej życiowo młodzieży , pozbawionej opieki rodziców również źle wpływała pod względem moralnym . A w kraju gospodarstwa pozostawione słabym fizycznie dziadkom podupadały , a i dzieci
806 franków belgijskich , 45 franków szwajcarskich , 45 koron duńskich i 145 rubli . Zob .: tamże , k . 36 Wykaz wymienionych walut w Banku Polskim Oddział w Częstochowie w Praszce . W 1927 r . Bank także wymieniał walutę . Zob .: tamże , k . 145 Pismo z Oddziału Banku Polskiego w Częstochowie do SWi z dn . 2 XI 1927 r .; APŁOS , SPW , sygn . 228 , k . 79 Sprawozdanie tygodniowe nr 30 SWi z dn . 23 XI 1927 r .
135
APŁOS , SPW , sygn . 172 , k . 91 Pismo SWi do WŁ z dn . 7 VI 1927 r .
136
Troska państwa polskiego o wychodźców sezonowych , „ Górnoślązak ” z 29 grudnia 1929 , nr 300 , s . 1 . 137
Kwoty wpływów całkowitych dostarczanych przez emigrantów , Zob .: Z . Landau , J . Tomaszewski , Bank Polska Kasa Opieki S . A . 1929 – 1979 , Warszawa 1983 , s . 9 .
138
W . Skowron , Emigracja sezonowa do Niemiec jako zagadnienie społeczne i gospodarcze , Warszawa 1931 , s . 16 . Według obliczeń polskiego konsulatu w Szczecinie , w latach 1928 – 1929 średni zarobek polskich robotników w Niemczech wyniósł na jedną osobę od 300 do 500 marek niemieckich ( 600 – 1000 zł ), co było poważną kwotą . Zob .: W . Skóra , Konsulat Rzeczypospolitej Polskiej w Szczecinie w latach 1925 – 1939 . Powstanie i działalność , Słupsk 2001 , s . 84 – 85 . Natomiast Wincenty Chmyzowski , ziemianin ze Strojca , oceniał , że kobiety przywoziły 500 zł , a mężczyźni jeszcze więcej . Zob .: APŁ , UWŁ , sygn . 2559 , k . 288 Dyskusja nad referatem starosty A . Choczyńskiego o bezrobociu i emigracji sezonowej w powiecie wieluńskim wygłoszonym na konferencji o potrzebach kulturalnych i gospodarczych powiatu wieluńskiego z dn . 4 II 1939 r .
139
A . Stasiak , Bolączki zapadłej prowincji , „ Hasło Łódzkie ” z 17 lutego 1928 , nr 48 , s . 6 .