72 Michał Michalski
do stacji w Praszce 128 . Do działań przystąpiono niezwłocznie . Już 14 września 1927 r . w Wieluniu zawarto umowę dzierżawy z Józefem Kamosińskim na działkę położoną bezpośrednio przy budynku stacji kolejowej 129 . Planowany koszt budowy wynosił 19 530,57 zł 130 , a budowa została zakończona pod koniec listopada 1927 r . 131
Powrót do kraju wiązał się także z koniecznością wymiany zarobionych pieniędzy . W pierwszych latach po wojnie na powracających Polaków czekali w Praszce i okolicznych wsiach handlarze waluty , przeważnie Żydzi . Była to ryzykowana operacja , robotnicy bowiem byli oszukiwani , gdyż nie znali bieżącego kursu walutowego . W 1925 r . pośrednicy wprowadzili sporo fałszywych pieniędzy , a poszkodowani tym procederem w obawie przed problemami na policji nie zgłaszali oszustw 132 . Takim wędrownym pośrednikiem , przemierzającym wsie w poszukiwaniu kontrahentów chcących dokonać wymiany waluty , był Żyd z Bolesławca , Abram Kon , zajmujący się początkowo handlem domokrążnym , który następnie zmienił profesję . Działalność ta zakończyła się dla niego tragicznie , gdyż został 15 grudnia 1927 r . zamordowany w okolicach Bolesławca 133 .
W związku z występującymi oszustwami starosta zaproponował , aby utworzyć w Praszce punkt wymiany waluty Banku Polskiego Oddział w Często chowie . Przeprowadzono specjalną akcję informacyjną , a punkt został umieszczony w magistracie praszkowskim i rozpoczął działalność 16 listopada 1926 r ., a następnego dnia zaczęto wymieniać banknoty , na odpowiedzialność starosty zaś także bilon ( od 22 listopada ). W pierwszym dniu wymieniono już 8143 , a w drugim 2240 marek niemieckich 134 . Uruchomienie
ma stanąć obok istniejącej poczekalni również na gruncie do kolejki należącym ”, tamże , k . 123 Pismo SWi do dyrekcji Kolei Państwowych Wąskotorowych w Warszawie z dn . 28 IX 1927 r .
128
Niemcy mimo próśb zwlekali z przyjęciem polskich propozycji . Najpierw tłumaczono się , że most na Prośnie był zbyt słaby na transport ludzi , mimo że przewożono nim towary , a potem ostatecznie stwierdzono , że nie będzie na to zgody ze strony niemieckiej policji kryminalnej . Zob .: tamże , k . 144 Pismo SWi do landrata Rosenberga z dn . 14 XI 1927 r .; k . 65 Pismo SWi do MPiOS z dn . 26 XI 1927 r .
129
Tamże , k . 116 Umowa z dn . 14 IX 1927 r .
130
Tamże , k . 123 Pismo SWi do dyrekcji Kolei Państwowych Wąskotorowych w Warszawie z dn . 28 IX 1927 r .; k . 121 Pismo z Urzędu Emigracyjnego w Warszawie do SWi z dn . 20 IX 1927 r .
131
Tamże , k . 65 Pismo SWi do MPiOS z dn . 26 XI 1927 r .
132
Tamże , k . 2 Pismo SWi do dyrektora Oddziału Banku Polskiego w Praszce z dn . 23 X 1926 r .; k . 8 Pismo SWi do dyrektora Komory Celnej w Praszce z dn . 28 X 1926 r .
133
APŁOS , SPW , sygn . 228 , k . 88 Sprawozdanie sytuacyjne nr 34 SWi z dn . 21 XII 1927 r .
134
Wynikało to z faktu , że prywatni pośrednicy wymieniali także bilion , a robotnicy , nie mogąc w punkcie wymienić monet , udawali się do nich . Zob .: APŁOS , SPW , sygn . 172 , k . 12 Pismo SWi do WŁ z dn . 24 XI 1926 r .; k . 11 Pismo SWi do Konsulatu Polskiego w Berlinie i Wrocławiu z dn . 29 X 1926 r . Od 27 listopada do 23 grudnia wymieniono : 803 601,40 marek niemieckich , 44 695 franków francuskich , 10 funtów szterlingów , 425 dolarów amerykańskich ,