64 Michał Michalski
nach urzędowych stały posterunek policyjny przed gmachem Starostwa , którego zadaniem będzie niedopuszczenie do gromadzenia się grup bezrobotnych w Urzędzie Starostwa ” 81 .
Dopiero zmiana sytuacji gospodarczej w III Rzeszy w związku z forsownymi zbrojeniami spowodowała , że wkrótce odczuto brak rąk do pracy zwłaszcza w rolnictwie , toteż władze niemieckie chciały podpisać kolejne porozumienie w sprawie robotników sezonowych na 1937 r ., ale negocjacje w tej sprawie przeciągły się do czerwca 82 .
W tymże czasie obszary zachodnie kraju , a częściowo województwo warszawskie i białostockie , stały się obszarem nielegalnej rekrutacji „ prowadzonej bezpośrednio lub pośrednio przez władze lub innego rodzaju instytucje niemieckie ”, a ponieważ taka sytuacja była szkodliwa z polskiego punktu widzenia , MSW zalecało m . in ., by powracających do kraju na jesień karać tylko grzywnami finansowymi ( maksymalnymi dla obywateli polskich narodowości niemieckiej , a dla Polaków stosować niższe ), prowadzić rejestrację osób narodowości niemieckiej należących do organizacji hitlerowskich , a w przyszłości odmawiać „ z reguły ” wydawania przepustek i paszportów zagranicznych oraz umieszczać w lokalnej prasie artykuły przestrzegające ludność przed nielegalną emigracją 83 . W powiecie wieluńskim w lutym 1937 r . stwierdzono nielegalne wyjazdy do pracy oraz to , że część niemieckiej admi
Zob .: A . Pawelec , Wspomnienia z lat młodości i II wojny światowej ( 1934 – 1945 ), Lututów – Gdynia – Pruszcz Gdański – Wieluń 2006 , s . 17 – 19 .
81
APŁOS , SPW , sygn . 758 , k . 2 Pismo SWi do posterunku Policji Państwowej w Wieluniu z 10 IV 1934 r .
82
W . Spaleniak , Prawno-polityczne …, s . 61 – 62 ; E . Kołodziej , Wychodźstwo zarobkowe …, s . 227 – 228 . 83
APŁ , UWŁ , sygn . 207 , bp . Pismo MSW do wojewodów i starostów z dn . 30 IX 1937 r . Niekorzystną zmianą , z punktu widzenia Polaków , były ograniczenia wywozu waluty niemieckiej z 10 do 3 marek , wprowadzone 15 stycznia 1937 r . w małym ruchu granicznych . We wrześniu część osób udawała się po pieniądze za pracę do Niemiec , ograniczenia zaś spowodowały , że niektórzy musieli nawet kilkanaście razy przekraczać granicę . Sytuacja ta związana była z manewrami wojskowymi na Śląsku oraz skuteczniejszą walką z wywozem nielegalnych pieniędzy za granicę . Niemiecka Straż Graniczna skuteczniej patrolowała granicę na rowerach , uzbrojona w kbk i pistolety , a napotkane osoby nielegalnie przekraczające granicę były dokładnie rewidowane . Według nowo wprowadzonej procedury , jeżeli osoba podczas rewizji nie zgłosiła , że miała więcej niż 3 marki , a celnicy znajdowali większą kwotę , była ona konfiskowana , ta osoba zaś musiała dostarczyć zaświadczenie od pracodawcy , że pieniądze te zostały zarobione legalnie . Po dostarczeniu zaświadczenia pieniądze były przesyłane do Banku Dewizowego w Berlinie , gdzie wymieniane były na złote polskie w stosunku 1:1 i przesyłane na wskazane konto do Polski lub do tego urzędu , gdzie zostały zarekwirowane . Gdy osoba nie mogła udowodnić , skąd ma pieniądze , wówczas kwotę ponad 3 marek przesyłano do sądu , gdzie następował jej przepadek . Zob .: APŁOS , SPW , sygn . 815 , k . 20 Sprawozdanie sytuacyjne nr 1 SWi RWZB za styczeń 1937 r .; k . 205 – 206 Sprawozdanie sytuacyjne nr 9 SWi ze stanu bezpieczeństwa za wrzesień 1937 r .; k . 256 Sprawozdanie sytuacyjne nr 11 SWi ze stanu bezpieczeństwa za listopad 1937 r .