40 Adam Konrad Bigosiński
wysnuć pewne hipotezy . D . Kolbuszewska w komentarzu do wspomnień L . Budzińskiego stwierdziła , że wycofujący się Niemcy spalili kino wraz z organami 62 . Do pożaru kina faktycznie doszło , jednak był on efektem wybuchu pocisku , a nie celowego podpalenia 63 . W podobnym tonie wypowiada się L . Czacharowski , który wysnuwa dodatkową tezę , że według zdobytych przez niego informacji , organy miały zostać wcześniej rozebrane , a ich elementy składowano w kinie Bałtyk 64 . Informacji tych nie udało mu się potwierdzić w przekazach źródłowych 65 . Twierdzenie to zweryfikowano jednak dzięki zachowanej księdze handlowej kina Bałtyk , w której znajduje się spis przedmiotów i urządzeń nabytych bądź zdobytych po II wojnie światowej – organów w niniejszym spisie nie odnaleziono 66 . Wartym odnotowania jest fakt , iż części instrumentu nie znalazły się także na liście maszyn i rzeczy wymontowanych ze Słońca 67 . Wskazywać by to mogło na ich brak bądź zniszczenie , gdyż wątpliwym wydaje jest , aby je pozostawiono , kiedy z kina wynoszono takie rzeczy , jak szafy garderobiane czy uszkodzone tablice rozdzielcze . Jeśli jednak organy w kinie pozostały , to ich części mogły zostać rozkradzione lub dopiero wtedy uległy zniszczeniu . O takowych incydentach Kałamajski informował Polski Związek Zachodni : „ części urządzenia będące w dobrym stanie , ulegają zniszczeniu a nawet grabieży ” 68 . Jest to dość prawdopodobne , gdyż w poznańskim kościele OO . Franciszkanów na Górze Przemysła zostały zidentyfikowane piszczałki głosu Salicet 16 ’, pochodzące z zakładu D . Biernackiego . Naklejona na nich karta przewozowa świadczy o tym , iż miały one trafić właśnie do Poznania 69 . Taki głos , według wcześniejszych przypuszczeń , mógł zostać użyty w organach kinowych . Zgoła odmienną tezę zaprezentowała w swoim artykule Anna Idzikowska , która w 1972 r . zasugerowała , że instrument mógł znajdować się w jednym z kościołów pod
62
D . Kolbuszewska , dz . cyt ., s . 36 .
63
APP , Polski Związek Zachodni w Poznaniu , sygn . 647 Sprawa sporna ze Stefanem Kałamajskim , s . 17 .
64
L . Czacharowski , Organy poznańskie […] Obszar śródmiejski , s . 373 .
65
Tamże . Czacharowski , niestety , nie wymienia , o jakie materiały archiwalne chodzi .
66
Informacja ustalona dzięki p . Pawłowi Pawrowskiemu , za co autor składa serdeczne podziękowania .
67
APP , Polski Związek Zachodni w Poznaniu , sygn . 647 Sprawa sporna ze Stefanem Kałamajskim , s . 1 .
68
Tamże , s . 51 .
69
Oględziny własne autora odbyte w lutym 2020 r . Należy jednak pamiętać , że organy kinowe to nie jedyne dzieło Biernackich w Poznaniu . Zbudowali oni organy m . in . dla kościoła Bożego Ciała czy św . Marcina . W tym pierwszym instrument został po wojnie nieznacznie zniszczony , a jego części zostały wykorzystane do budowy obecnych organów , drugie zaś zostały zniszczone doszczętnie . Dlatego organy ze Słońca są najbardziej prawdopodobnym źródłem piszczałek w organach znajdujących się w kościele św . Antoniego Padewskiego , tym bardziej , że obecnie składa się on z części pochodzących z jeszcze innych instrumentów .