256 Marcin Frąś
dzielono na tego typu zapiski specjalną część księgi miejskiej 147 . Natomiast w Koźminie pisarz miejski założył osobną księgę , aby notować swoje spostrzeżenia . Zapisywał w niej stan pogody w mieście i okolicach , wpływający na życie codzienne mieszkańców , w tymwichury , mrozy , gradobicia , przekładające się na zniszczenia , nieurodzaj i drożyznę . W kronice tej opisał również plagę szarańczy . Ciekawym wydarzeniem , w którymuczestniczył pisarz miejski , była ekshumacja krypt zmarłych właścicieli miasta 148 .
Osobną do rozstrzygnięcia jest kwestia wpisów sentencjonalnych quasi- -poetyckich . W księgach miast szlacheckich są one rzadkością . Pierwszy z nich znajduje się w księdze miejskiej Chodzieży . W jego treści pisarz odnosił się bezpośrednio do wójta , w następujących słowach : „ gdy sędzia prędko swój dekret feruje , sam by go wszy sądził potrzebuje ” 149 . Na tym polu niezwykle aktywni byli pisarze w Poniecu . Jeden z nich część aforyzmów tłumaczył na język polski . Przytacza je Witold Maisel w artykule o wielkopolskich kolofonach 150 . Inny pisarz zwracał się bezpośrednio do Stwórcy , pisząc : „ Boże pobłogosław lichej pracy mojej , bo bez Ciebie pracować nigdy nie przystoi ” 151 . Jeszcze inny odnosił się do marności świata i przemijania 152 :
Uchodzą czasy , płyną z wodą lata . Patrz co zabrały Przodkom fata . Zliczyćich tak trudno boś ich nie znał wcale . Wybacz mi , Lector , żeś rzecz poufale . Śmiem , gdyby wszyscy z grobów się ruszyli . Już by się w Poniec wszyscy nie zmieścili . Wiele burmistrzów i rajców nie mało . Wójtów , ławników , dość poumierało . Jedni powietrzem , drudzy w swojej chorobie . Szli z tego świata , Ty o tej żałobie . Myśl , bo i Ciebie ten termin czeka . Sztych nieodbity każdego człowieka . Minęły wieki , już to nie nowina . I Twoja przyjdzie ostatnia godzina . Lustrujesz Acta , wspomni zmarłych sobie . Życz wszystkim Nieba i życzą Tobie .
147
M . Biniaś-Szkopek , dz . cyt ., s . 96 ; T . Karpiński , Morowe powietrze w kronikach miejskich Wschowy i Zbąszynia w początku XVIII wieku , „ Rocznik Leszczyński ” 2016 , nr 16 , s . 171 – 182 .
148
Muzeum Regionalne Ziemi Koźmińskiej w Koźminie , obiekt bez sygnatury inwentarzowej .
149
APP , Akta miasta Chodzież , sygn . I 3 .
150
W . Maisel , dz . cyt ., s . 225 – 226 .
151
APP , Akta miasta Poniec , sygn . I 44 , s . 503 .
152
Tamże , sygn . I 46 , s . 217 .