248 Marcin Frąś
Il . 3 . Karta tytułowa księgi ławniczej miasta Pleszewa z lat 1720 – 1728 . Akta miasta Pleszew , sygn . I 18 . Fot . Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa / Archiwum Państwowe w Poznaniu
Il . 4 . Karta tytułowa księgi ławniczej miasta Łobżenicy z lat 1666-1680 . Akta miasta Łobżenicy , sygn . 194 / 27 . Fot . Marcin Frąś
zaś nieliczni przedstawiciele wywodzący się z elit mieszczańskich ( urzędnicy miejscy i kupcy ) 50 . Nauka w szkole parafialnej umożliwiała poznanie podstawowych modlitw i pieśni religijnych , kalendarza najważniejszych świąt kościelnych , alfabetu , składania liter i sylabizowania , epistolografii i nieskomplikowanych aktów urzędowych , podstaw ortografii i gramatyki oraz liczebników i działania na nich 51 . Wychowankom szkół parafialnych w większych miastach , oprócz wymienionych wyżej podstaw , były przedstawiane wiadomości z niższego kursu z zakresu siedmiu sztuk wyzwolonych , w tym retoryka i dialektyka 52 .
fialne w Wielkopolsce w XVII i XVIII wieku ( w świetle wizytacji kościelnych ), Lublin 1978 ; M . Pawlak , Szkoły parafialne na Kujawach w epoce staropolskiej , Bydgoszcz 2005 .
50
A . Bartoszewicz , dz . cyt ., s . 35 – 37 ; J . Tandecki , Dokumenty i kancelarie miejskie …, s . 413 .
51
A . Bartoszewicz , dz . cyt ., s . 43 ; J . Łosowski , Kancelarie miast szlacheckich …, s . 20 ; M . Stankowa , Kancelaria miasta Lublina XIV – XVIII w ., Warszawa 1968 , s . 58 .
52
A . Bartoszewicz , dz . cyt ., s . 44 ; H . Samsonowicz , Życie miasta średniowiecznego , Poznań 2017 , s . 210 .