244 Marcin Frąś
i sekretarzy . Odpowiedzialni za wnoszenie wpisów mogli być również inni urzędnicy zajmujący miejsce w strukturach miejskich . Takiej praktyce stanowczo sprzeciwiał się B . Groicki , wytykając ich brak profesjonalizmu , który mógłby rzutować na błędną interpretację wprowadzanych zapisów 24 . W praktyce okazuje się , że radzili sobie oni doskonale podczas krótkiej absencji pisarza . Podczas czteromiesięcznego braku pisarza miejskiego w Czarnkowie ( od stycznia do kwietnia 1663 r .) jego funkcję pełnił jeden z ławników 25 . W Koźminie w 1793 r . podczas zastępstwa w kancelarii zapisu składu urzędników miejskich dokonał jeden z ławników 26 . W Choczu ( Chodeczu ), chwilowo miejsce pisarza zajął burmistrz 27 . Po pożarze miasta burmistrz Trzciela sporządził księgę miejską do wpisywania przyjęć do prawa miejskiego 28 . Również w Lwówku w połowie XVIII w . pewne obowiązki pisarskie musiał przejąć wójt , skoro pod tą datą widnieje informacja o zlustrowaniu księgi pod kątem liczby zapisanych kart 29 . Nie był to jak widać odosobniony przypadek , gdyż powtórzyło się to w kolejnej księdze 30 . Nieprofesjonalne zastępstwo pisarza zauważono również w Zbąszyniu 31 . Czasem też pracę pisarza powierzano uczniom szkół parafialnych , jednakże był to odosobniony przypadek w Poniecu 32 .
Funkcji pisarza nie powinno się kojarzyć wyłącznie z jednym ośrodkiem miejskim . Nie można wykluczać faktu , że w przypadku niewielkiej odległości pomiędzy miastami pisarz mógł się przemieszczać 33 . Do takich sytuacji mogło dochodzić w przypadku miast bliźniaczych jak trójmiejski Koźmin . Znana jest sytuacja , w której pisarz miejski obsługiwał kancelarie Nowego i Starego Koźmina 34 . Nawiasem mówiąc , dość podobnie sprawa mogła wyglądać w ośrodkach pozostających w najbliższym otoczeniu : Kórniku , Bninie i Zaniemyślu . Co ciekawe , obrady sądów miasta Bnina odbywały się na ratuszu w Kórniku i odwrotnie 35 .
24
B . Groicki , dz . cyt ., s . 41 .
25
Ł . Nowak , Księga ławniczo-wójtowska miasta Czarnkowa 1651 – 1682 , „ Archiwista Polski ” 2016 , nr 2 ( 82 ), s . 93 .
26
APP , Akta miasta Koźmin , sygn . I 21 , s . 62 .
27
AGAD , Fragmenty ksiąg miejskich : Chocz , sygn . 3 , k . 277 .
28
Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim [ dalej : APG ], Akta miasta Trzciela , sygn . 66 / 241 / 0 / 1 / 14 , s . 3 .
29
APP , Akta miasta Lwówek , sygn . I 10 , s . 679 .
30
APP , Akta miasta Lwówek , sygn . I 11 , s . 172 .
31
M . Biniaś-Szkopek , dz . cyt ., s . 108 .
32
APP , Akta miasta Poniec , sygn . I 52 , s . 132 .
33
Pod tym kątem należałoby zbadać kancelarie innych miast proweniencji królewskiej i kościelnej .
34
APP , Akta miasta Koźmina , sygn . I 10 , s . 430 ; APP , Akta miasta Koźmina , sygn . I 16 , s . 329 .
35
APP , Akta miasta Bnina , sygn . I 3-4 .