22 Alina Hinc
jego ucznia , znanego historyka i dyplomaty Emila Kipy . Co ciekawe , twórczość Łojka zyskała ostatnio na aktualności i przypomniana została w trzech obszernych tomach przygotowanych i opracowanych przez Marka Kornata 63 . Dzięki temu przywołana została także po raz kolejny , w pośredni sposób , myśl historyczna Askenazego , której admiratorem i spadkobiercą był wspomniany Łojek . Można więc powiedzieć , że poprzez wznowienie jego prac mamy w pewnym sensie do czynienia ze współczesną recepcją Askenazego .
Warto tu także zaznaczyć , że zapatrywania obu historyków Askenazego i Łojka na zasadność i znaczenie przymierza polsko-pruskiego z 1790 r . nie znalazły poparcia w gronie czołowych przedstawicieli historiografii polskiej i niemieckiej zgromadzonych w Berlinie w 1979 r . na konferencji naukowej poświęconej Polsce i kwestii polskiej w historii monarchii Hohenzollernów w latach 1701 – 1871 64 . W toku dyskusji na tym spotkaniu uznano , że pruskie propozycje porozumienia z Polską nie rokowały wcale najlepiej dla interesów Rzeczypospolitej , a służyły bardziej szerszej strategii Prus , dążących do dalszych rozbiorów Polski 65 .
W podobnym duchu scharakteryzował ten problem Grzegorz Kucharczyk w drugim tomie najnowszej , polskiej syntezy dziejów Prus , który ukazał się w roku 2010 . Kucharczyk omawiając w nim przymierze polsko-pruskie zwrócił uwagę na fakt , że nigdy nie należało ono „ do strategicznych celów polityki zagranicznej Berlina . Zawsze było podporządkowane innym , ważniejszym z pruskiej perspektywy celom ” 66 .
Niejednoznaczne stanowisko zajął natomiast w tej sprawie znawca epoki stanisławowskiej Henryk Kocój , który na 225 . rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja przygotował zbiór artykułów dotyczących zabiegów dyplomatycznych wokół Sejmu Wielkiego . Ukazały się one w 2016 r . w formie książki pt . Dziedzictwo Konstytucji 3 Maja . Obraz polskiej rewolucji oczami Zachodu . Kwestia przymierza polsko-pruskiego i jego oceny pojawiła się w niej kilka
63
J . Łojek , Pisma wybrane . Wiek XVIII , cz . I , Polityka zagraniczna Sejmu Wielkiego , wybór , oprac . i wstęp M . Kornat , Kraków 2019 ; J . Łojek , Pisma wybrane . Wiek XIX , wybór , oprac . i wstęp M . Kornat , Kraków 2015 ; J . Łojek , Pisma wybrane . Wiek XX , wybór , oprac . i wstęp M . Kornat , Kraków 2014 .
64
Zob . Polen und die polnische Frage in der Geschichte der Hohenzollernmonarchie 1701 – 1871 . Referate einer deutsch-polnischen Historiker-Tagung vom 7 . bis 10 . November 1979 in Berlin-Nikolassee , hrsg . von K . Zernack mit Beiträgen von K . Zernack , T . Cegielski , J . Staszewski , J . Michalski , K . O . Freiherr von Aretin , M . G . Müller , L . Trzeciakowski , J . W . Borejsza , A . Tomaszewski , mit einem Geleitwort von O . Büsch , Berlin 1982 .
65
Por . M . G . Müller , Rozbiory Polski . Historia Polski i Europy XVIII wieku , tłum . M . Wrzosek- -Müller, Poznań 2005 , s . 56 – 57 .
66
G . Kucharczyk , Polityka zagraniczna Prus w dobie rewolucji francuskiej i Napoleona , [ w :] Historia Prus . Narodziny – mocarstwowość – obumieranie , t . 2 : Prusy w okresie monarchii absolutnej ( 1701 – 1806 ), pod red . G . Kucharczyka , oprac . Z . Szultka , A . Kamieński , G . Kucharczyk , D . Łukasiewicz , B . Wachowiak , Poznań 2010 , s . 639 .