218 Krzysztof Zawacki
łożonych żadnych wytycznych dotyczących wykonywanych obowiązków . Najlepszym przykładem złego zarządzania był fakt , iż każdy kierownik tej placówki wprowadził inny system sygnowania nowo przejętej dokumentacji , co znacznie utrudniło korzystanie z akt i przeprowadzanie kwerend archiwalnych 56 .
W kwestii selekcji i brakowania dokumentacji polegano głównie na umiejętnościach archiwistów niemieckich . Z powodu braku jednolitych kryteriów postępowania z tego typu dokumentacją do procesu brakowania wyznaczano te materiały , które niemiecka służba archiwalna uważała za bezużyteczne . Najczęściej przed zniszczeniem chroniono archiwalia mającą praktyczne znaczenia dla władz niemieckich , które posługiwały się nią głównie do celów politycznych , policyjnych , propagandowych i gospodarczych . Do tej grupy trzeba zakwalifikować również akta o dużym znaczeniu historycznym , szczególnie te , które powstały na skutek działalności niemieckich instytucji lub osób pochodzenia niemieckiego , a mające związek z niemieckimi sprawami .
Archiwiści niemieccy działający na terenie Poznania , według relacji Kazimierza Kaczmarczyka , dopuszczali się masowego brakowania akt , nie stosując się przy tym do zasad archiwistyki , na co wpływ miał z pewnością brak kontroli 57 . Zdarzały się sytuacje , w których materiały archiwalne o dużej wartości zostały poddane przez pomyłkę brakowaniu . Jako przykład można podać akta zarządu dóbr Thurn-Taxis z XIX w ., które przez lekkomyślność archiwistów trafiły do fabryki papieru 58 .
Prowadzone przez niemiecką służbę archiwalną czynności selekcji i brakowania miały negatywne skutki dla polskich akt , a co za tym idzie – także polskiej nauki . W okresie okupacji doszło do utraty znacznej części cennych materiałów archiwalnych , chociaż trudno dzisiaj ustalić dokładnie , jaka liczba akt została zniszczona w wyniku błędnie przeprowadzonego procesu brakowania 59 .
Ostatni z etapów opracowania , czyli sporządzanie pomocy archiwalnych , ograniczyło się do wykonywania spisów i inwentarzy kartkowych uporządkowanych zespołów . Wynikało to z warunków , jakie panowały w okresie okupacji hitlerowskiej , oraz z braku czasu , który należałoby poświęcić , aby wykonać pomoce archiwalne wyższego rzędu . W związku z tym większość sporządzonych wtedy pomocy archiwalnych miała charakter przejściowy , ponieważ zakładano w późniejszym okresie ich weryfikację i powtórne opracowanie .
56
AP Poznań , Akta własne , sygn . 633 , s . 9v – 10 .
57
K . Kaczmarczyk , Archiwum Państwowe …, s . 88 – 89 .
58
Tamże , s . 92 .
59
M . Stażewski , Niemiecka polityka archiwalna …, s . 181 .