124 Jan Miłosz
rozwiązania , a uwagę zwraca w nim terytorialne zróżnicowanie całej operacji . Brystygierowa bowiem nakazywała opracowanie „ planów wysiedlenia świadków Jehowy z pasów granicznych i ważnych ośrodków gospodarczych i strategicznych ” 1 . Na podstawie tej instrukcji z terenu miasta Poznania wysiedlano zidentyfikowanych Świadków Jehowy , mogli oni zamieszkiwać w odległości ok . 50 km od Poznania , oraz nie mogli osiedlać się w pasie przygranicznym , który ustalono dla nich na 30 km od granicy państwa 2 .
Jak zauważa Kazimierz Urban , Świadkowie Jehowy „ nadawali się ” jak mało kto do pokazowego procesu udowadniającego im przede wszystkim szpiegowski charakter ich działań , a do tego sianie defetyzmu poprzez „ katastroficzną doktrynę religijną ” i poglądy „ o nietrwałości rządów i ustrojów ”, negowanie potrzeby istnienia państwa poprzez „ negatywny stosunek do służby wojskowej ” oraz „ dystans do wielu akcji społecznych ”. Dodatkowym argumentem przemawiającym za tymi oskarżeniami było i to , że wspólnota ta posiadała centralne władze w Stanach Zjednoczonych 3 . Trzeba jednocześnie dodać , że sami Świadkowie w kontaktach zarówno z Biurem na Europę w Bernie w Szwajcarii , jak i z Centralą w USA często korzystali z nieformalnych kontaktów , poprzez swoich wyznawców pracujących w polskich portach , lub wręcz używali szlaków przemytniczych dla przekazywania sprawozdań okresowych z działalności w Polsce . Podobna sytuacja miała miejsce także w kontaktach z wyznawcami w ZSRR . Przerzucanie przez wschodnią granicę ludzi i materiałów w postaci wydrukowanych lub ręcznie przepisanych w języku rosyjskim oraz ukraińskim egzemplarzy „ Strażnicy ” odbywało się za sprawą tajnych kontaktów przemytniczych 4 .
Sama akcja likwidacyjna tej wspólnoty wyznaniowej ze strony UB była ułatwiona ze względu na niechęć wobec Świadków Jehowy większości katolickiego społeczeństwa , które często pomagało w ich identyfikacji w swoim otoczeniu , wspierając w ten sposób funkcjonariuszy bądź tajnych współpracowników organów bezpieczeństwa .
Z kolei sami Świadkowie Jehowy w przededniu akcji likwidującej ich organizację doszukiwali się wymierzonej w nich współpracy władz państwowych z hierarchami Kościoła rzymskokatolickiego . Świadczy o tym zapis
1
D . Zamiatała , Instrukcje Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego z 5 i 18 sierpnia 1949 roku w spawie egzekwowania dekretów rządowych , „ Archiwalia , Biblioteki i Muzea Kościelne ” 2002 , t . 78 , s . 390 .
2
Aparat bezpieczeństwa w latach 1944 – 1956 . Taktyka , strategia , metody , cz . I : Lata 1945 – 1947 , oprac . A . Paczkowski , Warszawa 1994 , s . 126 – 137 . Zob . też Instrukcje , wytyczne , okólniki dyrektor Departamentu V MBP dotyczące działań przeciwko Kościołowi katolickiemu w latach 1945 – 1953 , wybór i oprac . A . Dziurok , J . Marecki , F . Musiał , Kraków – Katowice 2012 .
3
K . Urban , Mniejszości religijne w Polsce 1945 – 1991 ( zarys statystyczny ), Kraków 1994 , s . 232 –
233 .
4
AIPN Warszawa , sygn . IPN BU 0259 / 557 t . 8 , Kwiatosz i inni .