116 Sylwia Stryjkowska
nego organu kontroli . Pewne kompetencje w procesie kontroli implementacji konwencji przyznano organom UNESCO . Na mocy art . 26 . konwencji państwa-strony zobowiązane są do przedkładania Dyrektorowi Generalnemu UNESCO raz na cztery lata sprawozdań o środkach powziętych , przygotowanych lub zamierzonych celem wykonania konwencji i jej regulaminu wykonawczego . Niestety , organ ten nie posiada formalnego prawa do zajmowania stanowiska w kwestii realizacji zobowiązań państw .
Ostatni z modeli , który znalazł ostatecznie zastosowanie , przewidywał powołanie tzw . mocarstw opiekuńczych . Im powierzono zadanie świadczenia dobrych usług w przypadkach , gdy między stronami konfliktu powstanie różnica zdań co do stosowania lub interpretacji postanowień konwencji . Zgodnie z regulaminem wykonawczym w ramach procesu weryfikacji przestrzegania konwencji delegaci mocarstw opiekuńczych mogą stwierdzić naruszenia , zbadać ich okoliczności oraz przedstawić swoje démarche , aby ich zaniechano . Co istotne , model ten , odpowiadający być może realiom ówczesnych stosunków międzynarodowych , niestety , już się zdezaktualizował . Niestosowany właściwe od czasu zakończenia II wojny światowej , współcześnie jest całkowicie nieskuteczny 39 i wymaga rewizji .
Implementacji konwencji sprzyjać miała również możliwość zwoływania zebrań przedstawicieli państw-stron , których zadaniem jest badanie zagadnień związanych ze stosowaniem konwencji i jej regulaminu wykonawczego oraz formułowanie na ten temat zaleceń . Ponadto w regulaminie wykonawczym przewidziano funkcję komisarza generalnego ds . dóbr kulturalnych , który zajmuje się wszelkimi sprawami wiążącymi się z wykonywaniem konwencji . Za zgodą strony , przy której pełni on swoje zadania , komisarz może przeprowadzić dochodzenie , a swoje stanowisko przedstawia w démarches oraz sprawozdaniach dotyczących wykonywania konwencji . Powyższe rozwiązanie instytucjonalne stanowić miało kompromis , godzący sprzeczne poglądy co do potrzeby utworzenia stałego ciała , które sprawowałoby kontrolę nad przestrzeganiem konwencji 40 . Wydaje się jednak , że brak stałego , autonomicznego mechanizmu instytucjonalnego stanowi jej główną słabość i może być przyczyną jej niewielkiej skuteczności . Istniejące w ramach mechanizmu instytucjonalnego organy pełnią wyłącznie funkcje doradcze i operacyjne , bez realnej możliwości wpływania na postępowanie państw . Zgodnie z pierwotnym zamysłem twórców konwencji , wyposażenie ich w szerszy zakres kompetencji mogłoby odstraszyć państwa od przystępowania do trakta
39
Patrz : Meeting of Experts on the Application and Effectiveness of the Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict , Final Report , Hague 14 May 1954 , s . 5 .
40
H . Schreiber , Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z Regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r ., [ w :] Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury . Komentarz , red . K . Zalasińska , Warszawa 2014 , s . 80 – 81 .