Wpływ II wojny światowej na poszukiwanie rozwiązań prawnych ...
113
doraźnych w celu ochrony przed ogniem lub strukturalnym zniszczeniem , przygotowanie do usunięcia ruchomych dóbr kulturalnych lub zabezpieczenie odpowiedniej opieki na miejscu dla takich dóbr oraz wyznaczenie kompetentnych władz odpowiedzialnych za opiekę nad dobrami kulturalnymi .
Poszanowanie dóbr kultury , jako drugi człon ich ochrony , odnosi się do dóbr kultury położonych zarówno na własnym terytorium państwa , jak i terytorium innych umawiających się stron . W jego ramach państwa zobowiązane są do powstrzymywania się od wszelkich aktów nieprzyjacielskich oraz od używania dóbr kultury , a także ich otoczenia i środków przeznaczonych do ich ochrony do celów , które mogłyby je narażać na zniszczenie lub uszkodzenie . Poszanowanie dóbr kultury polega również na zakazie kradzieży , rabunku , bezprawnego przywłaszczania oraz wszelkich aktów wandalizmu . Wyłączone jest również stosowanie rekwizycji wobec ruchomych dóbr kultury położonych na terytorium którejkolwiek ze stron . Dobra kultury nie mogą nadto stanowić przedmiotu represaliów .
Konwencja przewiduje dwa zakresy działań ochronnych – ogólny i specjalny , przy czym ten drugi przysługuje wyłącznie dobrom „ o bardzo wielkim znaczeniu ”, spełniającym warunek właściwego usytuowania ( wymóg oddalenia od wielkich ośrodków przemysłowych oraz od wszelkich ważnych obiektów wojskowych stanowiących punkty wrażliwe ) i nieużytkowanym do celów wojskowych . Zgodnie z brzmieniem art . 9 . konwencji skutkiem przyznania dobrom kultury ochrony specjalnej jest ich „ nietykalność ”, oznaczająca zobowiązanie państw do powstrzymania się od wszelkich aktów nieprzyjacielskich skierowanych przeciwko tym dobrom oraz od wszelkiego użytkowania tychże dóbr lub ich otoczenia do celów wojskowych .
Do wymienionych rodzajów ochrony II protokół z 1999 r . dodał trzeci zakres , jakim jest ochrona wzmocniona . Jej przyznanie jest możliwe w przypadku spełnienia przez dobro kultury trzech warunków : a ) jest ono dziedzictwem kulturalnym o największym znaczeniu dla ludzkości ; b ) jest chronione na mocy odpowiednich krajowych środków prawnych i administracyjnych uznających jego wyjątkową wartość kulturalną i historyczną i zapewniających mu ochronę w najwyższym stopniu ; c ) nie jest wykorzystywane do celów wojskowych lub dla osłony miejsc wojskowych i strona , która sprawuje władzę nad tym dobrem kulturalnym , złożyła deklarację potwierdzającą , że nie będzie ono w taki sposób wykorzystane . Podobnie jak w przypadku ochrony specjalnej , skutkiem objęcia dóbr ochroną wzmocnioną jest zapewnienie im przywileju nietykalności . Decyzję o przyznaniu ochrony wzmocnionej podejmuje komitet ochrony dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego , utworzony na podstawie art . 24 . protokołu .
2014 ; W . Białek , A . Białek-Guillemette , II Protokół do konwencji haskiej z 1954 r . o ochronie dóbr kulturalnych , „ Cenne , Bezcenne , Utracone ” 2000 , nr 5 .