144 Jan Miłosz
Zakończenie
Świadkowie Jehowy obecni już są w Wielkopolsce od ponad stu lat . Ich losy , często bardzo tragiczne , związane były z historią regionu . Każdy z okresów z tego ostatniego stulecia pełen był różnych wydarzeń tak całej wspólnoty tego wyznania , jak i pojedynczych jego członków . Początki działalności w okresie międzywojennym prowadzili Świadkowie Jehowy częściowo jako legalne stowarzyszenie , ale też jako grupa stykająca się z niezrozumieniem i z próbami delegalizacji . Okres okupacji hitlerowskiej był pełen tragicznych losów całych grup i poszczególnych wyznawców , którzy w obozach koncentracyjnych , nosząc opaskę z fioletowym trójkątem , byli ofiarami tego systemu . Polska lat 1945 – 1989 to kolejny etap funkcjonowania wyznania Świadków Jehowy w Wielkopolsce , etap historii , który można podzielić na kilka etapów : legalny początek w latach 1945 – 1950 ; okres delegalizacji i stalinowskich prześladowań lat 1950 – 1956 ; nielegalna działalność w latach 60 ., 70 .; początek drogi do legalnego istnienia w latach 80 . Ostatni etap istnienia to okres legalnego działania , poczynając od roku 1989 – początku wolnej Polski . Wszystkie te etapy historii Świadków Jehowy splatają się i wpływają na ich postrzeganie w dzisiejszej rzeczywistości Wielkopolski , budującej w III Rzeczpospolitej swój los . Warto było prześledzić ich historię , bo widać w niej wyraźnie , że okresy prześladowań także w ich wypadku powodowały rozwój i wzmocnienie ich wyznania .
Bibliografia
Źródła archiwalne Archiwum Akt Nowych
Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej AAN , KC PZPR , sygn . 237 / V / 158 , Informacje z Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1949 – 1954 . Urząd do spraw Wyznań
AAN , UdsW , 131 / 465 , Notatka naczelnika Wydziału Janitza – w sprawie polityki wobec Świadków Jehowy w związku z wniesieniem o zarejestrowanie Wyznania Świadków Jehowy złożonego w Urz . ds . Wyznań w dniu VI 1973 r ., k . 1 – 22 . AAN , UdsW , 132 / 243 , Świadkowie Jehowy 1984 – 1986 , Załącznik nr 1 do informacji
MSW z dnia 2 I 1984 r ., k . 6 . AAN , UdsW , 132 / 243 , Notatka dotycząca spotkania ministra A . Łopatki z delegacją
Centrali Światowej Świadków Jehowy , 9 IX 1985 r ., k . 44 – 46 . AAN , UdsW , 132 / 243 , Notatka z narady w Urzędzie ds . Wyznań w dniu 12 XI 1985 r ., k . 199 – 201 .
AAN , UdsW , 132 / 243 , Notatka z rozmowy telefonicznej odbytej przez dyr . T . Dusika z Urzędu ds . Wyznań z Edwardem Kwiatoszem z Komitetu Organizacyjnego Świadków Jehowy w dniu 13 XI 1985 r ., k . 222 – 224 .
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie AIPN BU 0259 / 557 t . 8 , Kwiatosz i inni .