Mieczysław Białynia-Rzepecki i Tadeusz Antoni Esman 91
Zakończenie
Kadra kierownicza terenowych archiwów państwowych w Polsce okresu międzywojennego nie była reprezentowana przez jeden model archiwisty- -urzędnika . Można stwierdzić , że była w pewnym sensie odzwierciedleniem powstającego po 123 latach niewoli państwa polskiego . Państwa , w którym na każdym kroku widoczne były zaborowe odmienności , z biegiem lat coraz bardziej niwelowane . Białynia-Rzepecki i Esman jako kierownicy tej samej placówki archiwalnej na przestrzeni piętnastu lat reprezentowali dwa dosyć zróżnicowane zawodowe charaktery . Białynia-Rzepecki pierwszy kierował oddziałem bydgoskim APP przez niecałe cztery lata . Zapewne brak wyższego wykształcenia , wieloletnia praca w urzędzie na stanowisku referenta , w końcu również przywiązanie do sztywnych zasad pruskiego biurokratyzmu nie sprzyjały jego aktywności na ściśle naukowo-archiwalnym polu . Zapewne w pierwszej kolejności czuł się urzędnikiem , aniżeli archiwistą , co również przekładało się na prace prowadzonej przez niego placówki . Zupełnie innym typem na stanowisku kierownika archiwum był Esman . Można powiedzieć , że reprezentował on nową , młodą i ożywczą dla polskiej archiwistyki siłę . Młodszy od Białyni-Rzepeckiego o ponad 40 lat , jako piętnastolatek był już obywatelem wolnej Polski . Ukończone studia historyczne , działalność naukowa połączona z praktyką archiwalną jeszcze w czasie studiów , dały Esmanowi mocne podstawy do wprowadzenia bydgoskiego archiwum w krąg tych państwowych archiwów , które wykazywały się dużą aktywnością w zakresie chociażby opracowania zasobu , udostępniania materiałów czy wykonywania kwerend . Nie ulega jednak wątpliwości , że obaj kierownicy – Białynia-Rzepecki i Esman – ukonstytuowali bydgoskie archiwum w ramach międzywojennej sieci archiwów państwowych . Pierwszy z nich archiwum to zorganizował i urządził , drugi wprowadził na tory współczesnej , jak na ówczesne czasy , działalności naukowo-archiwalnej .
Bibliografia
Archiwalia Archiwum Państwowe w Bydgoszczy :
Akta miasta Bydgoszczy 1559 – 1945 [ 1946 – 1950 ], seria Zarząd Miejski w Bydgoszczy 1920 – 1939 , Kartoteka ewidencji ludności .
Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Bydgoszczy 1924 – 1939 , sygn . 3 , 4a , 11 , 39 ,
62 . Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy [ 1938 ] 1945 – 1983 , sygn . 113 , 121 . Archiwum dr Anny Perlińskiej dyrektora Archiwum Państwowego w Bydgoszczy [ 1903 ]
1921 – 2005 , sygn . 253 . Spuścizny i kolekcje rodzinne w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy – zbiór szczątków zespołów 1769 – 2015 , sygn . 366 . Archiwum zakładowe AP w Bydgoszczy , sygn . 2 / 54 .