Rekrutacja na studia wyższe w początkach stalinizmu
55
tylko w przypadku , gdy dotychczasowy przebieg nauki wykazał uzdolnienia w wybranym kierunku 5 .
Tymczasowe rozwiązanie trwało krótko i od 1947 r . podstawą przyjęcia na studia miały być egzaminy wstępne . Nie oznaczało to jednak całkowitej rezygnacji z politycznych ułatwień . By wesprzeć starania młodzieży robotniczo-chłopskiej w tej kwestii , uruchomiono kursy przygotowawcze na rok wstępny . Miały one umożliwić zapóźnionej w nauce młodzieży przyswojenie sobie minimum wiadomości niezbędnych do studiowania . Z założenia na kurs przyjmowano przede wszystkim młodzież robotniczą i chłopską , mającą ukończone sześć klas szkoły podstawowej 6 . W Poznaniu pierwszy kurs rozpoczął się stosunkowo późno , gdyż dopiero 1 września 1947 r . Chętni musieli dostarczyć : ostatnie świadectwo szkolne , świadectwo moralności ( co kandydat robił podczas okupacji ), zaświadczenie o pochodzeniu i dochodach 7 . Według wstępnych założeń , kursy miały trwać od pięciu do sześciu miesięcy . W praktyce okazało się to nierealne , większość bowiem uczestników miała ukończone tylko sześć klas szkoły podstawowej , a także dużą przerwę w nauce , więc nadrobienie zaległości w tak krótkim czasie było po prostu niemożliwe . Towarzystwo Przygotowawczych Kursów Uniwersyteckich zorganizowało więc dziesięciomiesięczny kurs przygotowawczy na wstępny rok studiów . Jednak i taki czas okazał się niewystarczający na uzupełnienie wiedzy . Nawet w ocenie samych władz idea takich kursów nie sprawdziła się . Trafiała na nie przede wszystkim młodzież ze środowiska inteligenckiego , nie realizowano więc podstawowego celu , jakim było stworzenie nowej inteligencji pochodzenia robotniczo-chłopskiego . Po 1948 r . wstępne lata studiów przybrały jednak zupełnie nową , ideową formę . Wskazywano z naciskiem , że kursy muszą spowodować zmianę struktury socjalnej wyższych uczelni 8 .
Kursy przygotowawcze zamieniono następnie na studium wstępne , nie zmieniła się jednak istota tych zajęć . Ich zadaniem było umożliwienie podjęcia studiów osobom , które przekroczyły 21 . rok życia , a nie posiadały odpowiedniego wykształcenia . Mogły na nie trafić osoby , które : przepracowały jeden rok w charakterze pracownika , pochodziły ze środowisk o utrudnionym dostępie do nauki , wykazały się pracą społeczną , służyły w wojsku w czasie wojny , były więźniami obozów jako więźniowie polityczni . Warunkiem przyjęcia na studium wstępne było zakwalifikowanie na podstawie egzaminu
5
Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 3 czerwca 1949 r . w sprawie Kursów Przygotowawczych do szkół wyższych .
6
Ze studiów nad kursami przygotowawczymi , red . J . Szczepański , Wrocław – Warszawa – Kraków 1962 . 7
Archiwum Państwowe w Poznaniu , Komitet Wojewódzki Polskiej Partii Robotniczej w Po znaniu , sygn . 180 , Młodzież robotnicza i chłopska na uniwersytety .
8
R . Grzybowski , dz . cyt .