54 Stanisław Jankowiak
wanie 1 . W oparciu o wspomniany dekret rząd powołał rok wstępny na każdym wydziale szkoły wyższej . Pomysł ten miał zapewnić szybkie wyszkolenie potrzebnych w gospodarce specjalistów . Zadaniem wstępnego roku studiów było przygotowanie kandydatów do studiowania . Ich kwalifikacją zajęły się specjalne komisje weryfikacyjno-kwalifikacyjne 2 . Na rok wstępny mogły zostać przyjęte osoby , które ukończyły osiemnaście lat i nie przekroczyły trzydziestu lat . Przy kwalifikacji komisja mogła uznać zaświadczenia z okresu okupacji lub poddać kandydata egzaminowi 3 . Zajęcia były bezpłatne , a uczestnicy kursu korzystali z uprawnień młodzieży uczącej się . Osoby spoza Poznania mogły korzystać z bezpłatnego zakwaterowania w bursach , otrzymywały także wyżywienie , a najubożsi stypendia . Efekty tej przyspieszonej edukacji były jednak niezadowalające . Komisja Kwalifikacyjna na studium wstępne przy Uniwersytecie Poznańskim została powołana na mocy zarządzenia ministra oświaty 3 lipca 1948 r . W jej skład wchodzili : dyrektor studium wstępnego jako przewodniczący , pięciu członków egzaminatorów powołanych przez ministra oświaty , przedstawiciel Okręgowej Komisji Związków Zawodowych , a także przedstawiciel Wojewódzkiego Zarządu Związku Samopomocy Chłopskiej . Kandydaci składali egzamin pisemny i ustny z języka polskiego oraz matematyki , a także ustny z historii , nauki o Polsce i świecie współczesnym i geografii Polski 4 . Nauka trwała jeden rok . Studium dzieliło się na trzy kierunki programowe : humanistyczny , matematyczno-fizyczny i przyrodniczy . Kończyło się egzaminem . Absolwenci , którzy zdali go pomyślnie ( bez określania oceny ), przechodzili na pierwszy rok studiów – bez konieczności zdawania egzaminu wstępnego . Kandydaci mogli być kierowani na studia przez zakład pracy poprzez ministerstwo , któremu podlegał dany zakład . Egzamin wstępny odbywał się w postaci kursu selekcyjnego , którego zadaniem było sprawdzenie , czy kandydat posiada kwalifikacje i uzdolnienia do studiów wyższych . Po ukończeniu studium słuchacz składał egzamin , na podstawie którego komisja kwalifikowała go na odpowiedni kierunek studiów . Życzenia kandydata były uwzględniane
1
Dekret z dnia 24 maja 1945 r . o utworzeniu wstępnego roku studiów w szkołach wyższych , „ Dziennik Ustaw ” 1945 , nr 21 , poz . 122 .
2
Tamże .
3
Por . R . Grzybowski , Na studia bez matury czyli o kursach przygotowawczych na wyższe uczelnie ( 1945 – 1956 ), „ Rozprawy z Dziejów Oświaty ” 2003 , t . XLII , , s . 193 – 200 .
4
Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 3 lipca 1948 r . w sprawie powołania państwowych komisji kwalifikacyjnych przy państwowych szkołach wyższych dla kandydatów na studia wstępne , „ Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty ” 1948 , nr 9 , poz . 144 ; Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 3 czerwca 1949 r . w sprawie Kursów Przygotowawczych do szkół wyższych , „ Dziennik Urzędowy ” 1949 , nr 36 , poz . 266 .