Świadkowie Jehowy w Wielkopolsce – część I ( lata 1918 – 1950 )
43
poznańskich zborów . Kupiono wówczas od władz miasta działkę budowlaną przy ul . Wierzbięcice 3 i rozpoczęto wstępne prace związane z jej odgruzowywaniem . W komitecie , który zajmował się tą inwestycją , znaleźli się m . in .: Stanisław Smolarek , Stefan Owczarzak , Telesfor Filipowski , Stanisław Prędki oraz Feliks Kram 51 . Planowano , że obok Sali Królestwa stanie budynek mający pomieścić biura oddziału poznańskiego , archiwum oraz drukarnię . Centrala w Łodzi otworzyła specjalne konto bankowe , na które miały wpływać środki finansowe na tę inwestycję . W sumie , według zeznań złożonych w śledztwie prowadzonym przeciwko Stanisławowi Smolarkowi , jednemu z członków komitetu zajmującego się budową , zebrano na ten cel ponad cztery mln zł 52 . W momencie rozwiązania Stowarzyszenia Świadków Jehowy w połowie 1950 r . cały ten majątek , wraz z działką , został przejęty przez skarb państwa 53 . Obecnie na terenie tej działki funkcjonuje stacja benzynowa .
Świadkowie Jehowy , spotykając się z częstymi szykanami zarówno ze strony państwa , jak i Kościoła katolickiego , i próbując z tymi szykanami walczyć , w roku 1947 sformułowali nawet apel do Ministerstwa Administracji Publicznej , zawierający następujące postulaty : „ prosimy uprzejmie obywatela Ministra o łaskawe spowodowanie aby : ( 1 ) władze bezpieczeństwa w Polsce byli pouczeni o konieczności stosowania Ustaw Państwowych w odniesieniu do równouprawnienia wszystkich wyznań , w tym i do naszego wyznania , ( 2 ) G [ łówny ] U [ rząd ] K [ ontroli ] P [ ublikacji ] nie stawiał nam trudności , ( 3 ) Ministerstwo Administracji Publicznej potwierdziło i uznało stan rzeczywistej działalności Świadków Jehowy ” 54 .
Pierwsze represje wobec Świadków Jehowy rozpoczęły się już w lutym 1946 r . w Łodzi , gdzie dokonano aresztowania wszystkich mężczyzn przebywających w biurze organizacji . Po interwencji władz Szwajcarii w ambasadzie polskiej w Bernie zwolniono zatrzymanych 55 . To właśnie w Bernie znajdowało się Biuro Europejskie Świadków Jehowy pod przewodnictwem Alfreda
51
Tamże , sygn . IPN Po 04 / 1474 t . 1 , Akta śledztwa w sprawie utworzenia Centrum Świadków Jehowy w Poznaniu 1950 – 1951 , k . 59 – 61 , Protokół z przesłuchania Stanisława Smolarka z dnia 9 czerwca 1950 r .
52
Tamże , k . 61 .
53
Tamże , sygn . IPN Po 06 / 68 t . 2 , WUBP w Poznaniu , Wydział V , Sprawozdawczość z pracy operacyjno-agenturalnej tom II 1 II 1947 – 31 . XII 1949 , s . 105 – 115 , Raport Naczelnika Wydziału V z dnia 7 II 1949 r . za okres 1 – 31 I 1949 r . Patrz także A . Matelska , dz . cyt ., s . 353 – 355 , fragment wywiadu Aleksandry Boczek z Lucyną Szczęsną z 5 maja 2007 r .
54
Archiwum Akt Nowych ( dalej AAN ), Ministerstwo Administracji Publicznej , sygn . 1086 , Pismo Rady Głównej Wyznania Świadków Jehowy w Polsce do wiceministra MAP Władysława Wolskiego , 7.06.1947 r .
55
Za inne , mające charakter bandyckich napaści przypadki przemocy i pogromów , Świad kowie Jehowy winili kler rzymskokatolicki , jakoby inspirujący zajścia , por . W . Slupina , Świadkowie Jehowy w Polsce 1945 – 1989 . Historia prześladowań mniejszości religijnej , [ w :] Od nacjonalistycznych konfrontacji …, s . 218 – 219 .