Powoływanie landratów w Prusach Południowych ( 1793 – 1806 )
19
cą w administracji pruskiej , posiadają natomiast znajomość realiów miejscowych i języka 44 .
W początkowym okresie istnienia Prus Południowych , nie mając pełnego zaufania do szlacheckich urzędników , zamiast tytułu landrata kierujący powiatem otrzymywali godność tzw . deputowanego powiatowego ( Kreisdeputierte ). Po roku , w zamierzeniu władz , deputowany zostawałby landratem również z nazwy , jeśli wykazał się odpowiednimi kwalifikacjami merytorycznymi i moralnymi . W całej prowincji tylko 4 wybrańców , którzy zasłużyli się Prusakom podczas zajmowania kraju , otrzymało ten tytuł . Wspomnieć wypada , że obydwie grupy dostawały jednakowe pobory 45 . Nominowani rozpoczęli obejmować swe stanowiska w maju i czerwcu 1793 r ., wcześniej znaleziono odpowiednich kandydatów w departamencie poznańskim , według raportu ministra Vossa z 5 czerwca zadanie to było wykonane 46 . W departamencie kamery piotrkowskiej proces ten przebiegał nieco wolniej . Dekret nominacyjny na deputowanego powiatu wieluńskiego w departamencie kamery piotrkowskiej ( od 1798 r . kaliskiej ) Aleksander Trepka otrzymał 6 czerwca 1793 r ., powierzone obowiązki zaczął wykonywać 22 sierpnia . W tym samym dniu rozpoczęli pracę Dionizy Taczanowski w powiecie ostrzeszowskim oraz Andrzej Oppeln-Bronikowski w wartckim . Wcześniej , 13 czerwca , rozpoczęli pracę w podobnym charakterze oficjaliści w powiatach : szadeckim , piotrkowskim , częstochowskim i łęczyckim 47 .
Trepka , który urzędował w dziedzicznych Rychłocicach , swą postawą czy też kwalifikacjami , musiał wzbudzać obawy zwierzchników , którzy zwlekali z przyznaniem tytułu landrata 48 . Nie nastąpiło to z pewnością przed sierpniem 1797 r ., kiedy minister Hoym informował kamerę piotrkowską o nominacji Jana Topolskiego z Czernic na drugiego deputowanego powiatowego , zaś Józefa Rubacha z Rychłowic na komisarza marszowego . Tryb , w jakim
44
APP , KDK , sygn . 7 , k . 345 . Voss do kamery poznańskiej , Berlin 19 VII 1798 .
45
Das Jahr 1793 ..., s . 163 – 164 . Minister von Voss schlägt dem König vor , die landratsämter vorläufig mit Kreisdeputierten aus dem eingesessenen Adel zu besetzen und diese erst nach gut abgelegter Probe zu Landräten ernennen , Berlin 5 . Juni 1793 . Tytuły landratów otrzymali : F . Krzycki w pow . poznańskim , Ignacy Koszucki w gnieźnieńskim , J . Kurnatowski konińskim i Mielęcki babimojskim . Tytuł deputowanego , całkowicie honorowy , znany na Śląsku , gdzie w każdym powiecie było ich dwóch , od roku 1753 dozwolono na ich wybór w Marchii , gdzie zastępowali landrata w razie jego nieobecności , C . Bornhak , Geschichte des Preussischen Verwaltungsrechts , Bd . 2 , Berlin 1885 , s . 161 – 165 . „ Kreisddeputierte ein reines Element der Selbstverwaltung in der Verfassung der Kreise ”; W . Hubatsch , Friedrich der Grosse und die preußische Verwaltung , Köln – Berlin 1973 , s . 162 – 163 .
46
Das Jahr 1793 ..., s . 164 .
47
GStA PK , II . HA Generaldirektorium , Abt . 10 , XI , Nr 33 , Bd . 1 , k . 16 .
48
Zastrzeżenia zwierzchników dotyczyły jego umiejętności praktycznych i zaangażowania , postawę moralną określono jako bardzo dobrą , GStA PK , II . HA Generaldirektorium , Abt . 10 , I , k . 170 , Conduiten-Liste ( 1801 ), k . 23 .