18 Zdzisław Włodarczyk
śmie do Hoyma ( 10 września 1795 r .) podnoszono kwalifikacje merytoryczne Sławianowskiego . Uwagę zwraca ( zachował się oryginał polski ) passus , w których miejscowi uzasadniają swe szczególne prawa do decydowania o nominacji : „ powiat nasz nie szuka stąd żadnej chluby , iż podczas ostatnich rozruchów [ powstanie kościuszkowskie ] sam tylko wraz z powiatem piotrkowskim został wiernym J . Kr . Mości ”, stąd też prosta droga do artykulacji swoich dążeń : by „ najpierwszemu naszemu powiatowi dobrodziejstwo obrania sobie landrata pozwolić ” 38 .
Po ponownym objęciu zarządu prowincją przez ministra Vossa , po śmierci Fryderyka Wilhelma II , wydano rozporządzenie ( 30 sierpnia 1798 r .), które znosiło ograniczenia dotyczące wyboru landratów i deputowanych powiatowych , wprowadzone reskryptami z 9 października i 2 listopada 1793 r . 39 Otwartym pozostaje pytanie , jaki wpływ na decyzje Vossa miały postanowienia , wprowadzonego 1 września 1797 r . Pruskiego Prawa Krajowego 40 . Paragraf 46 ( Tit . 9 O obowiązkach i prawach stanu szlacheckiego ) formułował prawo szlachty do uczestniczenia w sejmikach powiatowych i prowincjonalnych 41 . Takich zgromadzeń jednak w Prusach Południowych w dalszym ciągu nie powoływano 42 . Czy był to element działań przystosowawczych , mający w dalszej perspektywie całkowitą prawną unifikację z resztą monarchii ? Zapewnienia takie Voss składał nieustannie 43 . Jednocześnie minister był zdania , że w stosunku do ubiegających się o ten urząd , a pochodzących z Prus Południowych , należało wyjątkowo ograniczyć wymagania merytoryczne . Dotyczyło to kontroli ich kwalifikacji – zasadniczo kandydatów obowiązywał egzamin składany przed komisją Generalnego Dyrektorium ( Ober Examinations Comission ), minister postulował , by zrezygnować z tego wymogu , albowiem starający się nie mieli dotychczas okazji zapoznać się z pra-
38
GStA PK , II . HA Generaldirektorium , Abt . X , XI , Nr 23 , k . 18 – 37 .
39
APP , KDK , sygn . 6 , k . 113 . An sämtl . Südpreusch . Kammern ... Da wir das , durch die Reskipte vom 9 ten Octbr . und 2 ten Novbr . 1793 denen dasigen adlichen Guths Besitzern nachgelassene Wahlrecht bei Besetzung der Land Raths und Kreis Deputierten Stellen auf ferner gestatten wollen ... Berlin 30 VIII 1798 .
40
Nazwa kodyfikacji za J . Wąsicki , Wprowadzenie Pruskiego Prawa Krajowego na ziemiach polskich , [ w :] Ziemie polskie pod zaborem pruskim . Fragmenty dziejów , Zielona Góra 1978 , s . 139 .
41
Allgemeines Landrecht für die Preußischen Staaten von 1794 . Textausgaben . Mit einer Einführung von Dr . Hans Hattenhauer , Frankfurt / M – Berlin 1970 , s . 536 .
42
J . Wąsicki , Ziemie polskie pod zaborem pruskim . Prusy Południowe ..., s . 232 .
43
Już w memoriale powstałym we wrześniu 1794 r ., podsumowującym działalność ministra Vossa w prowincji , proponowano , by wyborów landrata dokonywano spośród miejsco wych ( sollten künftig sogar von den Einsassen gewählt werden ), zob . Urkunden und Akten zur Ge schichte der preußischen Verwaltung in Südpreußen und Neuostpreußen 1793 – 1806 , oprac . I . Ch . Bus se nius , Frankfurt / M . -Bonn 1961 , s . 63 . Autorem propozycji był sam Voss lub osoba z jego kręgu , por . I . Ch . Bus senius , Die preußische Verwaltung ..., s . 68 . Takie rozwiązanie postulowała królowi szlachta z Prus Południowych już w maju 1793 , por . Das Jahr 1793 ..., s . 87 .