126 Marcin Frąś
mocniały one stałe ceny podstawowych , a zarazem niezbędnych artykułów do egzystencji , co czyni je niezwykle przydatnymi do badań nad konsumpcją żywnościową . Rozumianych przez pryzmat możliwości nabywczych poszczególnych grup społecznych , kształtujących ich codzienną dietę . Ponadto dzięki nim możliwe jest zdobycie informacji „ o istniejących w mieście rzemiosłach oraz ich możliwościach produkcyjnych i usługowych ” 5 . Szkoda tylko , że w większości dotyczącą miast królewskich . Niewiele wiadomo o cenach w miastach szlacheckich czy biskupich . Ogłoszone taksy wojewodzińskie pokazują wreszcie stan umysłowy postaci wpływających na politykę wewnętrzną kraju . W taksach upatrywano rolę „ narzędzia polityki antymieszczańskiej ”. Kluczowe wydaje się zatem znalezienie odpowiedzi na pytanie o rzeczywiste przestrzeganie ogłoszonych taryf na produkty . Wymaga to osobnego opracowania .
Do tej pory zostały opublikowane taksy wojewodzińskie : Warszawy , Krakowa i województwa krakowskiego z 1565 r . 6 , Krakowa z 1573 r . 7 , Starej Warszawy z lat 1606 – 1672 8 , Nowego Sącza z roku 1630 i 1652 9 , miast powiatu chęcińskiego 10 , ziemi dobrzyńskiej z 1661 r . 11 , Bydgoszczy z 1664 r . 12 , miast powiatu bieckiego 1683 r . 13 , Lublina z 1761 r . 14 , miast kujawskich z lat 1660 – 1730 15 , województwa kaliskiego z 1775 r . 16 Opisano także zagadnienie cen w nowożytnym Lwowie 17 i Krakowie 18 .
Prezentowana tu taksa zachowała się w księdze miejskiej Zbąszynia z lat 1592 – 1807 i znajduje się obecnie w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii
5
Tamże , s . 70 – 71 .
6
Taryfy cen dla województwa krakowskiego z roku 1565 , wyd . E . Bostel , „ Archiwum Komisji Historycznej ” 1891 , t . 4 , s . 298 – 316 : 1 : Kilka zabytków ustawodawstwa królewskiego i wojewodzińskiego w przedmiocie handlu i ustanawiania cen , wyd . B . Ulanowski , „ Archiwum Komisji Prawniczej ” 1895 , t . 1 , s . 37 – 144 .
7
J . U . Niemcewicz , Zbiór pamiętników o dawnej Polszcze , t . 3 , Lipsk 1839 , s . 323 – 344 .
8
Ustawy cen dla miasta Starej Warszawy , od roku 1606 – 1672 , wyd . A . Chmiel , „ Archiwum Komisji Historycznej ” 1894 , t . 7 , s . 51 – 268 .
9
J . Sygański , Historia Nowego Sącza od wstąpienia dynastii Wazów do pierwszego rozbioru Polski , t . 3 , Lwów 1901 , s . 121 – 127 , 132 – 136 , 316 – 321 .
10
Taksy podwojewodzińskie dla miast powiatu chęcińskiego z lat 1637 i 1640 , wyd . L . Sępkowski , „ Studia Kieleckie ” 1979 , nr 1 , s . 81 – 103 .
11
Lauda sejmików ziemi dobrzyńskiej , wyd . F . Kluczycki , „ Acta Historica ” 1887 , t . 10 , nr 13 .
12
Statuty i przywileje cechów bydgoskich z lat 1434 – 1770 , wyd . T . Esman , Z . Guldon , Bydgoszcz 1963 , s . 80 – 86 .
13
T . Ślawski , Produkcja i wymiana towarowa Biecza w XVI i XVII wieku , Rzeszów 1968 , s . 245 –
256 .
14
Taksa podwojewodzińska z 1761 roku , wyd . A . Adamczyk , „ Pamiętnik Lubelski ” 1939 , t . 3 , s . 453 – 470 . 15
Z . Guldon , J . Wijaczka , dz . cyt ., s . 69 – 84 .
16
W . Rusiński , Ceny w województwie kaliskim w 1775r ., „ Rocznik Kaliski ” 1980 , r . 13 , s . 265 –
273 .
17
S . Hoszowski , Ceny we Lwowie w XVI i XVII wieku , Lwów 1928 .
18
J . Pelc , Ceny w Krakowie w latach 1369 – 1600 , Lwów 1935 .