Archiwiści II Rzeczypospolitej w służbie państwa i społeczeństwa
107
świadomość narodową i postawy patriotyczne w społeczeństwie polskim . Największym przedsięwzięciem państwowej służby archiwalnej w dwudziestoleciu międzywojennym w zakresie popularyzacji archiwów i udostępniania ich zasobów , tak w społeczeństwie polskim , jak i za granicą , była prezentacja ich dorobku oraz zasobów na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku . Celem wystawy zorganizowanej pod patronatem prezydenta Ignacego Mościckiego na dziesięciolecie niepodległości Polski była prezentacja osiągnięć odrodzonego państwa polskiego w wielu dziedzinach 38 . Wystawa przygotowana przez archiwa miała przedstawić przede wszystkim znaczenie historyczne , naukowe i społeczne archiwów państwowych . Przygotowaniami objęto wszystkie archiwa państwowe . Archiwalia wypełniły też całkowicie salę historii szkolnictwa polskiego przygotowaną przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego , gdzie zaprezentowano m . in .: dokumentację dotyczącą Uniwersytetu Jagiellońskiego , Akademii Zamojskiej , Komisji Edukacji Narodowej oraz dzieje szkolnictwa polskiego w czasach niewoli . Dla pełnego obrazu dodać należy , że materiały archiwalne ilustrowały również wystawy Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ministerstwa Skarbu , przedstawiając dzieje polskich tradycji państwowotwórczych w zakresie dyplomacji i skarbowości 39 . Wystawa , która trwała od 16 maja do pierwszych dni października 1929 roku , poprzedzona była jednodniową prezentacją wszystkich eksponatów w salach Wydziału Archiwów Państwowych w Warszawie w niedzielę 21 kwietna 1929 r . Przyczyniła się ona w znaczącym stopniu do umocnienia znaczenia roli archiwów w świadomości społecznej , pokazała społeczeństwu polskiemu i gościom zagranicznym bogate tradycje narodu polskiego . Reprodukcje dokumentów archiwalnych prezentowane na tej wystawie były też wielokrotnie wypożyczane dla celów dydaktycznych w całym kraju .
Oprócz udziału w Powszechnej Wystawie Krajowej , w Poznaniu archiwa państwowe organizowały także pokazy archiwaliów we własnych gmachach , poza tym brały czynny udział w licznych mniejszych , tematycznych wystawach organizowanych w kraju lub za granicą . Wszystkie działania popularyzatorskie miały ogromny wpływ na kształtowanie świadomości narodowej i postaw patriotycznych w odrodzonym państwie polskim i w efekcie przyczyniły się także do wzrostu rangi oraz popularności archiwów jako urzędów państwowych . Dzięki ogromnemu wysiłkowi archiwistów w zakresie ewidencjonowania i opracowania zasobu archiwa , zwłaszcza te umiejscowione w ośrodkach uniwersyteckich , coraz lepiej spełniały swoje zadanie , jakim było służenie nauce historycznej i społeczeństwu . Bardzo liczne grono
38
K . Konarski , S . Ptaszycki , Archiwa Państwowe na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu , „ Archeion ” 1930 , t . 6 – 7 , s . 1 .
39
Tamże , s . 19 – 20 .