Powoływanie landratów w Prusach Południowych ( 1793 – 1806 )
17
Prusaków . Można przypuszczać , że nominacje nastąpiły zgodnie z wcześniejszą sugestią Buchholza wyrażoną w memoriale z 23 stycznia 1793 r . Pruski poseł w Warszawie proponował przedstawicieli szlachty reformowanej , ich nazwiska pojawią się powtórnie wśród nominatów .
Zaostrzenie kursu nastąpiło w trakcie powstania kościuszkowskiego . Na mocy zarządzenia z 28 sierpnia 1794 r . polecono obsadzać wakujące stanowiska szlachtą z innych części państwa („ solche Stellen mit Vassalen der alten Provintzen zu besetzen ”). Jako przyczynę podawano niepewną postawę wielu landratów podczas działań zbrojnych 32 . To właśnie oni , według przesadnych opinii Hoyma , który jeszcze w trakcie powstania objął nadzór nad prowincją , ponosili winę za jego wybuch i natężenie zmagań . Zgodnie z rozkazem królewskim wszyscy podejrzani mieli być pozbawieni stanowisk i osądzeni , na ich miejsce miano powołać zasłużonych , posiadających odpowiednie kwalifikacje merytoryczne oficerów 33 .
Jako przykład restrykcyjnej polityki personalnej służyć może Piotr Żychliński , który zarządzał powiatem pyzdrskim . Na jego miejsce powołano oficera-inwalidę von Nauratha 34 . Podobnie rzecz się miała w powiecie śremskim , gdzie odwołano Karola Taylora , którego zastąpił Gottlieb v . Sydow 35 . W tym samym trybie landratem sieradzkim został v . Pistoris ( 1795 ) 36 . Po jego śmierci ( 4 grudnia 1801 r .) interweniował płk v . Usedom , proponując na opuszczone stanowisko v . Nimptscha ( 1 lutego 1802 r .). Odpowiedź władz berlińskich była jednoznaczna – obsada stanowiska landrata była zależna od stanowiska miejscowych 37 .
Przypadek szczególny – wybory , miały miejsce w powiecie radomszczańskim . W drugiej połowie 1795 r . dokonano tu zmiany na stanowisku landrata . W szrankach stanęło czterech kandydatów : Jan Bonin Sławianowski , Jakub Gumkowski , niejaki Gogolewski i Engmann – powiatowy poborca podatków . Spośród 136 uprawnionych do głosowania zwycięzca – Sławianowski ( kształcił się we Frankfurcie / O ., zatrudniony w kamerze jako tłumacz ) otrzymał 124 głosy , jego też mianowano na wakujące stanowisko . Swoje poparcie posiadacze dóbr rycerskich wyrazili nie tylko podczas wotowania . W pi-
32
Archiwum Państwowe Poznań ( dalej : APP ), Kriegs und Domänen Kammer ( dalej : KDK ), sygn . 3 , k . 139 . Departament Prus Południowych do kamer w Poznaniu i Piotrkowie i komisji kamery w Płocku , Berlin 28 VIII 1794 .
33
Das Jahr 1793 ..., s . 767 .
34
Tajne Archiwum Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego ( dalej : GStA PK ) II . HA Generaldirektorium , Abt . 10 , XI , Nr 85 , k . 20 – 21 . Naurath po kilku latach został usunięty „ ab officio ”, k . 138 .
35
GStA PK , II . HA Generaldirektorium , Abt . 10 , XI , Nr 103 , k . 20 n .
36
GStA PK , II . HA Generaldirektorium , Abt . 10 , XI , Nr 33 , Bd . 1 ( 1793 – 1802 ). Acta betr . die Bestellung der zum Landraths Officio in dem Sieradzschen Kreise gehörigen Bedienten , k . 44 – 48 .
37
Tamże , k . 210 – 211 .