32
Hanna Staszewska
Biernat, pisząc w 1987 r., że była ona dyskutowana przez archiwistów holenderskich w okresie międzywojennym i weszła do najnowszego podręcznika
holenderskiego jako zasada transmisji48.
Na marginesie powyższych rozważań należy dodać, że ostatnie badania
dorobku Przelaskowskiego oraz jego późniejsza kariera bibliotekarza sugerują odmienne od Konarskiego (traktującego archiwistykę jako naukę pomocniczą historii) podejście do archiwistyki, w którym dostrzeżono próby jej przeniesienia na grunt nauk informacyjnych49.
3. Podsumowanie
W artykule opublikowanym w 1962 r. Przelaskowski skromnie stwierdził, że
jego książka stanowiła „uzupełnienie i pewną korektę” dzieła Konarskiego,
sam zaś podręcznik Konarskiego uznał za „podstawowe kompendium archiwalne”, służące archiwistom przez wiele lat50.
Oba podręczniki, obok podstawowej, niezwykle istotnej warstwy teoretycznej miały też bardzo praktyczny wymiar, m.in. poprzez wzbogacenie ich konkretnymi przykładami, szczególnie plastycznymi u Konarskiego.
Przelaskowski często odwoływał się do ustaleń terminologicznych Konar
skiego, w sposób twórczy je rozwinął i doprecyzował, np. poprzez podkreślenie etapu archiwalizacji registratury jako momentu powstania zespołu czy
rozbudowę typologii zespołów, a oryginalnym jego wkładem do teorii archiwalnej było zdefiniowanie zasady dziedziczenia i zespołu dziedziczącego
jako uzupełnienie zasady proweniencji.
Ustalenia autorów na trwałe weszły do dorobku polskiej archiwistyki,
stając się kanonem metodyki archiwalnej, do której odwoływały się wszystkie późniejsze pokolenia archiwistów.
48 Cz. Biernat, Zasada przynależności zespołowej (geneza, wykładnia, uwarunkowania), [w:] His
toria i współczesność, Warszawa 1987, za: W. Chorążyczewski, Myśl archiwalna, s. 110.
49 K. Leśniewska, „Program prac wewnętrznych w archiwach nowożytnych” Ryszarda Prze
laskowskiego jako rozwinięcie myśli Kazimierza Konarskiego czy inne spojrzenie na archiwistykę?,
„Archiwista Polski” 2012, nr 1(65), s. 44-45.
50 R. Przelaskowski, Szkic rozwoju polskiej teorii archiwalnej w okresie międzywojennym, s. 326.