Przegląd Archiwalno-Historyczny
Tom II
Poznań 2015
Paweł G u t (Archiwum Państwowe w Szczecinie)
Archiwa i archiwalia prywatne w zasobie
Archiwum Państwowego w Szczecinie
Archiwalia proweniencji prywatnej w zasobie szczecińskiego archiwum posiadają dość długą metrykę, sięgającą połowy XIX w., czasów działania Pruskiego
Królewskiego Archiwum Prowincjonalnego w Szczecinie (Preussisches Kö
nigliches Provinzial-Archiv zu Stettin). Wówczas na podstawie zarządzenia
premiera rządu pruskiego Otto Manteuffla z 1855 r. szczecińska placówka
została zobowiązana do przyjęcia w depozyt zbiory historyczne działającego od 1824 r. Pomorskiego Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza
(Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde)1. Materiały
te stały się podstawą niepaństwowego zasobu archiwalnego w szczecińskim
archiwum. Były to przede wszystkim kolekcje dokumentów i archiwaliów
od średniowiecza do XIX w., zgromadzone przez pomorskich kolekcjonerów
i badaczy przeszłości, m.in. Samuela Gottlieba Loepera czy Wilhelm Friedrich
i Johanna Christopha Adelungów2.
Przez kolejne dziewięćdziesiąt lat, do 1945 r. szczecińska placówka, od
1867 r. pod nazwą Pruskiego Królewskiego Archiwum Państwowego w Szcze
1 L. Turek-Kwiatkowska, Z dziejów służby archiwalnej. Archiwa na Pomorzu Zachodnim w la
tach 1808-1914, Warszawa 1968, s. 141-142; M. Szukała, Powstanie i działalność Towarzystwa Historii
i Starożytności Pomorza w Szczecinie w latach 1824-1918, Szczecin 2000, s. 101-102. Zobacz też:
Archiwum Państwowe w Szczecinie (dalej AP Szczecin), Archiwum Państwowe w Szczecinie
(Staatsarchiv Stettin, dalej APS), sygn. 809.
2 Zbiór Loepera został przekazany w 1834 r. przez spadkobierców kolekcjonera Pomorskie
mu Towarzystwu Historii i Starożytności w Szczecinie. Po 1855 r. w zasobie Archiwum materiały te tworzyły odrębny zbiór-depozyt (Rep. 38f Loepersche Sammlung). Podobnie było ze spuścizną Adelungów (Rep. 38f Adelung). Archiwum Państwowe w Szczecinie. Przewodnik po zasobie
archiwalnym. Akta do 1945 roku, oprac. R. Gaziński, P. Gut, M. Szukała, Warszawa-Szczecin 2002,
s. 476-478; M. Szukała, Powstanie i działalność, s. 96-98.