Recenzje i omówienia
241
duszpasterstwa. To trudny do śledzenia przedmiot i nie zawsze pozwalają
cy się zamknąć w granicach powinności wiernych. W recenzowanej książce
potraktowano go jako inicjatywy wiernych zwyczajowe lub spontaniczne, ro
dzące się na kanwie działalności Kościoła. To właśnie umożliwiło dokona
nie ocen krytycznych, będących pewnego rodzaju podsumowaniem w posta
ci wniosków wysnutych na bazie ustaleń całej pracy.
Książka tu omawiana analizuje wysiłek pastoralny Kościoła, ale nie od
strony normatywnej, lecz na podstawie materiału faktograficznego. Autor za
stanawia się nie tyle nad powinnościami Kościoła, duszpasterzy i wiernych,
ile nad ich realizacją. Opracowania tego typu wymagają wszechstronnej kwe
rendy i specjalnego kwestionariusza wnikającego w głąb inicjatyw kościel
nych i podobnie traktujących ich recepcję. Z tak postawionego celu wywiązał
się autor w sposób w pełni zadowalający.
Cel badawczy mieści się w tematyce religijnej, której podporządkowane
są inne wątki dzieła. Ale nie można przeoczyć faktu, że autor zajmuje się za
równo duchowieństwem, jak i wiernymi jako ugrupowaniami społecznymi.
Religijność przybiera w jego analizie nader często postać spoiwa grupowego,
w którym zwyczaj, obyczaj, ideologia w tamtejszym rozumieniu kształtują
postawy nie tylko czysto religijne, ale także społeczne. Właściwie jednych od
drugich nie sposób hermetycznie oddzielić. W sumie więc rezultat podjętych
badań jest wielowątkowy i, można powiedzieć, w znacznej mierze interdy
scyplinarny. To czyni książkę ciekawą lekturą. Nawet jeśli niejedno pozosta
je w niej niedopowiedziane z racji jednoznacznych przekazów źródłowych,
to całość pobudza do refleksji i pomaga w formułowaniu kolejnych pytań ba
dawczych.
Zygmunt Zieliński (Chełm)
Kultura radości na ziemi wschowskiej. Obraz uroczystości, jubileuszy, wizyt
gości, świąt, red. Paweł Klint, Marta Małkus, Kamila Szymańska, Wschowa
2013, ss. 282.
O radości pisano wiele, od czasów antycznych jest ona bohaterką literatury,
filozofia czyni ją jednym z najważniejszych swych tematów, udziela wskazó
wek, jak żyć, by zaznać szczęścia. Często utożsamia się ją z sensem ludzkiej
egzystencji. Czy słusznie? Trudno stwierdzić jednoznacznie, gdyż jej defini
cji jest wiele, wiele twarzy odsłania przed tymi, którzy jej doświadczają, czę
sto towarzyszy cierpieniu. Ową różnorodność aspektów radości rozpozna
li twórcy książki pokonferencyjnej pod redakcją Pawła Klinta, Marty Markus
i Kamili Szymańskiej. Dlatego w każdym artykule tomu temat wskazany