COVER STORY
ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΆ
ΜΠΟΡΕΊ ΤΟ ΈΘΙΜΟ ΜΕ ΤΟ ΨΈΜΑ
ΝΑ ΕΠΙΚΡΆΤΗΣΕ ΑΛΛΆ ΤΙ ΚΆΝΟΥΜΕ
ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΎΣ ΠΙΝΌΚΙΟ;
Με αφορμή την 1η Απριλίου, ημέρα κατά την οποία αναβιώνει το έθιμο
με τα αθώα ψέματα, ρωτήσαμε την ειδικό για το κατά πόσο τα μικρά,
αθώα ή μεγάλα και σοβαρά ψέματα είναι αποδεκτά όταν προέρχονται
από παιδιά από 3 έως 12 ετών. Και εάν ναι… Πώς μπορούμε να αλλά-
ξουμε την κατάσταση. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας
έχει έρθει από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές
σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθι-
μο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.
1 η ΕΚΔΟΧΉ… ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΚΈΛΤΕΣ
Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από
τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι
Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος
ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και
να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται
δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας
δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν
ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η
συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.
2 η ΕΚΔΟΧΉ… ΑΠΌ ΤΗ ΓΑΛΛΊΑ
Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστο-
ρικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου
αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η
«1η Απριλίου». Την χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας
Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεω-
ρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το
δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να
γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η
Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιά-
τικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό
μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.
8
PRIMETIME
ΠΩΣ ΕΠΙΚΡΆΤΗΣΕ ΣΕ
ΕΛΛΆΔΑ ΚΑΙ ΚΎΠΡΟ;
Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Μόνο που στην
δική μας περίπτωση έχει πάρει μια πιο «ελληνική
χροιά». Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το
“θύμα” μας. Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος
καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με
το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες
άλλες πιστεύουν ότι ο “θύτης” θα έχει καλή σοδειά
στις καλλιέργειες του. Όσο για το “θύμα”, πιστεύεται
ότι, σε αντίθεση με τον “θύτη”, θα έχει γρουσουζιά
τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι
παντρεμένος θα χηρέψει γρήγορα. Στη Θράκη,
το βρόχινο νερό της Πρωταπριλιάς θεωρείται
θεραπευτικό και γι’ αυτό το μαζεύουν σε μπουκάλι
και πίνει απ’ αυτό ο άρρωστος.
ΌΤΑΝ ΤΟ ΈΘΙΜΟ ΓΊΝΕΤΑΙ
ΤΡΌΠΟΣ ΖΩΉΣ!
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί πολλές επικές
φάρσες. Υπάρχει, ωστόσο, και ο προβληματισμός
κατά πόσο αυτή η ημέρα γίνει η αφορμή για να ξεκινή-
σουν τα παιδιά να λένε ψέματα σε μόνιμη βάση. Πώς
επηρεάζει το ψέμα την εικόνα που σχηματίζουν τα παιδιά
για τους γονείς και πως μπορούμε να περιορίσουμε το
φαινόμενο του Πινόκιο, όταν αυτό καθιερώνεταιστην
καθημερινότητά μας.