74
Grażyna Tyrchan, Marek Szczepaniak
Niestety w polskich archiwach niewiele jest organizowanych konkursów adresowanych do młodzieży szkolnej 16.
Jedynie część archiwów w Polsce podaje w swoich sprawozdaniach rocznych jako jedno z działań przyjmowanie wycieczek szkolnych. Poza liczbą przyjętych grup, ewentualnie ilością uczestników, niewiele o nich wiadomo 17. Na stronie internetowej NDAP podaje się informacje o grupach z różnych względów rzadko spotykanych w archiwach, np. w roku 2012 podano informacje o wycieczkach studentów z Hiszpanii i Rosji. Do zupełnych wyjątków należy informacja o temacie wycieczki. Jedynie w niewielu wypadkach podane są tematy przewodnie, ustalone konkretnie dla danej grupy. Domniemywać można, że program pozostałych wycieczek sprowadza się do omówienia zadań stojących przed archiwami, zarysu dziejów zwiedzanej placówki, omówieniu zasobu, zaprezentowaniu najciekawszych eksponatów i zwiedzeniu pomieszczeń archiwum. Tak ogólnie przygotowany program wycieczki może zainteresować jedynie niewielką grupę uczniów. Znacznie korzystniejsze efekty uzyskane zostaną, gdy uczeń zetknie się z dokumentami dotyczącymi jego najbliższego środowiska. Przygotowanie takiego scenariusza wycieczki wymaga uzyskania informacji o jej uczestnikach, miejscu ich zamieszkania, kierunku kształcenia. Zakres uzyskanych informacji pozwoli na bardziej precyzyjny dobór materiałów archiwalnych pod kątem zainteresowania nimi uczestników wycieczki.
Na podstawie analizowanych sprawozdań rocznych nie da się jednoznacznie określić ilości przeprowadzonych przez archiwistów wykładów czy prelekcji. Najczęściej są one powiązane z prowadzonymi w ramach działalności oświatowej lekcjami archiwalnymi, zajęciami dla studentów czy wycieczkami. Niejednokrotnie są też wygłaszane w szkołach, gdzie zaprasza się archiwistów przy okazji różnych uroczystości, np. święta patrona, świąt państwowych, ważnych dla lokalnej społeczności rocznic czy organizacji szkolnego konkursu historycznego. Informacja o prelekcjach i wykładach umieszczana zarówno w sprawozdaniach rocznych jak i na stronie NDAP oraz na stronach domowych sprowadza się do podania ich tytułów. Często nie wiadomo, czy tekst prelekcji bądź wykładu wzbogacony został o prezentację multimedialną. Nie publikuje się również tekstów wystąpień. Materiał taki mógłby być wielokrotnie wykorzystywany przez różne środowiska( nie tylko szkolne) i nie tylko w miejscu wygłoszenia prelekcji. Ta możliwość popularyzacji własnego zasobu jest do tej pory niedoceniana przez archiwa państwowe.
16
Ze sprawozdań rocznych wynika, że w 2012 r. odbyło się ogółem 11 konkursów. Treść sprawozdań nie mówi o tym, jak duży był wkład pracy archiwum w ich organizację. Z opisów wynika, że zaangażowanie archiwum sprowadzało się niejednokrotnie do udziału w jury, użyczeniu kopii dokumentów lub ufundowaniu nagród. Na stronach domowych archiwów ukazały się informacje o zaledwie pięciu konkursach.
17
W opisowych sprawozdaniach rocznych jedynie 9 archiwów i ich oddziałów wspomniało o przyjmowaniu wycieczek szkolnych. W dwóch przypadkach nie podano nawet ilości grup, które złożyły wizytę w archiwum.