67
POZNAŃSKI ROCZNIK ARCHIWALNO-HISTORYCZNY ROCZNIK XVI( 2013)
GRAŻYNA TYRCHAN, MAREK SZCZEPANIAK( Gniezno)
ROZSZERZANIE OFERTY EDUKACYJNEJ ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH. NOWY KIERUNEK I WYMÓG CZASU
Działalność popularyzatorska i edukacyjna była obecna w ofercie archiwów państwowych od dawna, jednakże próba ich zdefiniowania i rozgraniczenia podjęta została dopiero w ostatnich latach. Na uwagę w tym zakresie zasługują prace uniwersyteckiego ośrodka toruńskiego, wśród nich publikacja Agnieszki Rosy poświęcona funkcji edukacyjnej archiwów 1. Autorka w ramach działalności edukacyjnej rozróżniła cztery jej rodzaje: informacyjną, oświatową, kulturalną i promocyjną. Równocześnie sama doszła do wniosku, że rodzaje te tak głęboko są ze sobą powiązane, że ich rozgraniczenie staje się w praktyce niemożliwe. Autorzy referatu w swoich rozważaniach zamierzają skoncentrować się na tej części działalności edukacyjnej archiwów, którą A. Rosa zdefiniowała jako oświatową. Wyznaczenie jej zakresu z pewnością budzić może uzasadnione kontrowersje. Pominięte zostaną rodzaje działalności edukacyjnej, w których funkcja informacyjna jest dominująca – publikacje dotyczące zasobu archiwów, bazy danych, przewodniki po zasobie, itp. W formach działalności określonych jako kulturalna i promocyjna funkcja oświatowa jest na tyle znacząca i trudna do oddzielenia od pozostałych, że ich pominięcie zubożyłoby zakres analizy. Autorzy referatu na jego potrzeby przeanalizowali przedsięwzięcia prowadzone przez archiwa w ramach działań oświatowych, o których informacje są ogólnie dostępne. Szczególną uwagę zwrócono na proponowane przez archiwa oferty oświatowe, do których zaliczono: wystawy, lekcje archiwalne, pokazy, konkursy, wycieczki, wykłady i prelekcje, sesje naukowe i popularnonaukowe 2.
Materiałem źródłowym stały się dla autorów informacje na temat prowadzonych działań umieszczane przez archiwa państwowe na internetowej stronie Naczelnej
1
Agnieszka Rosa, Funkcja edukacyjna archiwów, Warszawa 2012, s. 27-44; tamże wcześniejsza literatura.
2
Podział działalności edukacyjnej na oświatową i kulturalną zaproponowała A. Rosa, Funkcja edukacyjna..., s. 43-44.