236
Sympozja, zjazdy, konferencje, sprawozdania naukowe
myślnie rozwiązane. Dlatego w 1978 r. UNESCO, przy pomocy Międzynarodowej
Rady Archiwów sformułowało koncepcję wspólnego dziedzictwa archiwalnego
i wspólnej własności archiwalnej – reguła ta zyskuje coraz powszechniejszą akceptację wśród międzynarodowej społeczności archiwistów.
Dr hab. Wanda Krystyna Roman (UMK w Toruniu) zaprezentowała temat:
Rozproszenie polskiej dokumentacji audiowizualnej a zasady archiwalne. Dokumentacja audiowizualna w archiwach tworzy najczęściej wyodrębnione zasoby
fotografii, filmów i nagrań. Często już na etapie procesu aktotwórczego oraz
w momencie archiwizacji ulega ona rozproszeniu, na co ma wpływ wiele czynników, także historycznych: m.in. skomplikowane dzieje Polaków, których los
niejednokrotnie rzucał poza granice kraju. Ta właśnie dokumentacja audiowizualna, wytworzona także przez władze i organy państwa polskiego na emigracji,
pokazująca rozmaite aspekty życia Polaków na uchodźstwie stanowi sporą część
zasobów instytucji polonijnych. Prelegentka zastanawiała się, czy w dobie stosowania coraz doskonalszych technik digitalizacyjnych, pozwalających na wirtualne
scalanie i udostępnianie materiałów mają jeszcze rację bytu dyskusje i roszczenia
co do miejsca przechowywania oryginalnych dokumentów. Przywołała również,
wzorem prof. W. Stępniaka, zasadę wspólnego dziedzictwa i wspólnej własności
archiwalnej jako tę, która powinna być pomocna w rozstrzyganiu sporów międzynarodowych.
Dr Barbara Berska (Archiwum Państwowe w Krakowie) wygłosiła referat
pt. Projekt „Polska rozproszona. Program zabezpieczania polskiego dziedzictwa
archiwalnego za granicą. W czasie II wojny światowej, poprzez celowe działania okupantów, działania wojenne oraz grabieże Polska poniosła ogromne straty
w swoich zasobach archiwalnych, ocenione na ok. 5 mln jednostek archiwalnych.
Ogromna ilość dokumentacji uległa rozproszeniu, również wskutek działania
polskich władz i instytucji, które postanowiły wywieźć ją za granicę w celu jej
zabezpieczenia. Część tych materiałów wróciła po wojnie do Polski w ramach
akcji rewindykacyjnych, jednak całkiem sporo archiwaliów pozostało za granicą.
Od lat 90. XX w. polskie archiwa państwowe ściśle współpracują z instytucjami
polonijnymi, delegując tam doświadczonych archiwistów, którzy opracowują, zabezpieczają, konserwują i digitalizują zbiory, prowadzą także szkolenia lokalnych
kadr w wymienionym zakresie działań. Pomocą tą objętych jest ok. 20 placówek
polonijnych, są to m.in. archiwum Instytutu Literackiego „Kultura” w MaisonsLaffitte po Paryżem, Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, Ośrodek OO.
Pallotynów w Paryżu.
Konrad Wiesław Ślusarski (IPN) przedstawił Doświadczenia IPN w tworzeniu cyfrowych zbiorów fotograficznych i w ich wykorzystywaniu na przykładzie
dokumentacji kampanii wrześniowej 1939 r. W 2007 r. rozpoczęto digitalizację
i opracowanie fotografii dot. kampanii wrześniowej, przechowywanej w archiwum IPN. Prace te prowadzono w oparciu o bazę danych ZEUS. Fotografie