Recenzje i noty bibliograficzne
167
w innych krajach, co zostało ukazane w przeglądzie organizacji wyspecjalizowanych służb edukacyjnych we Francji, w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Stanach
Zjednoczonych, oraz w omówieniu ich najważniejszych działań i programów
edukacyjnych. Autorka zauważa także, że obecnie w Polsce uniwersyteckie kształcenie archiwistów nie wyposaża ich w kompetencje potrzebne do prowadzenia
działalności edukacyjnej i postuluje uzupełnienie programów nauczania o specjalność przygotowującą archiwistów do pełnienia funkcji specjalisty w zakresie
działalności edukacyjnej, promocyjnej i informacyjnej archiwów. W aneksie do
swej pracy autorka zamieszcza proponowany przez siebie „program specjalności
w zakresie edukacji, promocji i informacji archiwalnej na studiach archiwalnych
II stopnia”.
W rozdziale piątym autorka przedstawia formy działalności edukacyjnej
archiwów, wśród których wymienia i omawia prelekcje, pogadanki i wykłady,
połączone z pokazem oryginalnych źródeł historycznych pochodzących z zasobu
archiwum, a także gry, zabawy i konkursy jako metody silnie aktywizujące, edukujące poprzez działania praktyczne. Pomocne w realizacji tych zajęć mogą być
broszury edukacyjne, mapy, plany miast i wszelakich obiektów, a także komiksy
edukacyjne wykorzystujące materiały archiwalne. Kolejną formą wykorzystywaną
w działalności edukacyjnej archiwów są konferencje naukowe i popularnonaukowe
oraz metodyczne i szkoleniowe, wspierające kształcenie zawodowe archiwistów,
ale także historyków, nauczycieli, urzędników i wszystkich pracowników, którzy w
swoich instytucjach sprawują nadzór nad aktami. Formą kształcenia są też warsztaty
szkoleniowe, polegające na praktycznej nauce wyspecjalizowanych umiejętności,
a także praktyki zawodowe i staże, a obok nich kursy zawodowe, do realizacji
których archiwa zapewniają zarówno kadrę nauczającą, jak i pomieszczenia i środki
edukacyjne, zwłaszcza materiały archiwalne. Z kolei edukacja archiwalna uczniów
szkół prowadzona jest zazwyczaj podczas lekcji archiwalnych odbywających
się najczęściej w archiwach oraz w trakcie wycieczek szkolnych do archiwów.
Tematy takich lekcji wynikają najczęściej z realizacji planu dydaktyczno-wychowawczego, natomiast dla uczniów deklarujących chęć pogłębienia i poszerzenia
wiedzy organizuje się zajęcia pozalekcyjne w formie kół zainteresowań i wycieczek historycznych. Jako odrębną grupę form edukacyjnych archiwów autorka
wymienia wystawy i imprezy archiwalne, tj. przedsięwzięcia organizowane nie
tylko w celach edukacyjnych, a mimo to wpływające wychowawczo na osoby w
nich uczestniczące. Wystawę archiwalną opisuje jako pracę naukową, w której
przypisami są prezentowane na niej obiekty archiwalne. Jako kolejny przejaw
działalności publicznej archiwów wymienione są imprezy plenerowe, kierowane
do ogółu mieszkańców, łączące działania edukacyjne z rekreacyjnymi. Autorka
zauważa też, że archiwa mogą realizować swoje cele edukacyjne także poprzez
włączanie się w edukacyjne akcje społeczne, których głównym celem jest upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy o archiwum i archiwaliach, propagowanie