13
POZNAŃSKI ROCZNIK
ARCHIWALNO-HISTORYCZNY
ROCZNIK XVI (2013)
GRAŻYNA ZALIWSKA
(Poznań)
„...DROGA OBOWIĄZKU HONORU, CNOTY I POPĘDÓW
SZLACHETNYCH...” – TESTAMENT HIPOLITA
CEGIELSKIEGO
6 stycznia 2013 r. przypadła 200. rocznica urodzin Hipolita Cegielskiego. Z tej
okazji Sejmik Województwa Wielkopolskiego nazwał rok 2013 „Rokiem Hipolita Cegielskiego w Wielkopolsce”, a Sejm Rzeczypospolitej Polskiej specjalną
uchwałą postanowił oddać mu hołd1.
Archiwum Państwowe w Poznaniu przechowuje w swym zasobie szereg dokumentów, pozwalających przybliżyć postać wielkiego Wielkopolanina2. Wśród
nich jest testament Hipolita Cegielskiego przechowywany w aktach Królewskiego
Sądu Obwodowego w Poznaniu3. Dokument ten Cegielski napisał ręcznie. Pod
treścią, obok podpisu po lewej stronie, jest odcisk pieczętny. Opieczętowano także kopertę, w której testament został złożony w sądzie. Na kopercie widnieje też
napis sporządzony ręką testatora: „Testament H. Cegielskiego Właściciela Fabryki
Machin w Poznaniu”. Obok adnotacja protokolanta sądowego Schulza o dacie
przyjęcia testamentu oraz podpis radcy sądowego Hahna.
Na odwrocie koperty są dwa większe odciski pieczętne sądu oraz pięć innych,
najprawdopodobniej Cegielskiego.4
Hipolit Cegielski spisał swą ostatnią wolę dwa lata przed śmiercią – 25 lipca 1866 r.
i złożył w zalakowanej kopercie w sądzie. Jego syn Stefan miał wówczas 14 lat, a młodsza córka Zofia – 7. Tylko pierworodna córka Karolina była usamodzielniona.
Uchwała Nr XXVII /484/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 29 października
2012 r. o przyjęciu przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego apelu w sprawie ogłoszenia roku
2013 rokiem Hipolita Cegielskiego; Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 grudnia
2012 r. w sprawie uczczenia 200. rocznicy urodzin Hipolita Cegielskiego.
2
Część prezentowana była na wystawie „Hipolit Cegielski i jego dzieło” w Archiwum Państwowym
w Poznaniu od czerwca do września 2013 r. Źródła archiwalne dotyczące H. Cegielskiego i jego
rodziny omówiła Elżbieta Rogal podczas III edycji „Popołudnia z dokumentem” w dniu 7 czerwca
2013 r. w Muzeum Historii Miasta Poznania.
3
APP, Królewski Sąd Obwodowy w Poznaniu, sygn. 1275.
4
W ostatnim punkcie testamentu H. Cegielski pisze o „opieczętowanej” swojej ostatniej woli.
1