106
Anna Warach
rzymskokatolickim od Soboru Trydenckiego istniał zakaz zawierania małżeństw od początku Adwentu do Trzech Króli włącznie i od Wielkiego Postu do Białej Niedzieli Przewodniej. Czynnik ekonomiczny wiązał się ze wzmożonymi, szczególnie na wsiach, pracami polowymi w okresie wiosenno-letnim, co uniemożliwiało wówczas zawieranie małżeństw. Z kolei, późną jesienią czas wolny od prac polowych oraz zgromadzone środki na wyprawienie wesela powodowały nadwyżkę ślubów 42. W badanych parafiach zawieranie małżeństw związane było z kalendarzem liturgicznym. Czynnik ekonomiczny raczej nie wpływał tutaj na roczne fluktuacje liczb ślubów. Najwięcej ślubów odnotowano przed Adwentem( październik-listopad), sporo przed Wielkim Postem – w okresie karnawału. W marcu( Wielki Post) i w grudniu( Adwent) ślubów praktycznie nie było. Podobnie zjawisko zaobserwowano w populacjach z historycznej Polski: Jastarni i Kuźnicy 43, Dziekanowicach 44, czy wiejskich parafiach z Głogowa i Krasnego spod Rzeszowa 45. W Poznaniu sporo małżeństw odnotowano w okresie wiosenno – letnim, inaczej niż w populacjach wiejskich, w których zaabsorbowanie ludności pracami polowymi powodowało, że decyzje o ślubie odkładano do późnej jesieni. W takich wiejskich parafiach, jak wspomniane wcześniej Dziekanowice 46, Szczepanowo 47, Płużnica Wielka i Wielkie Drogi 48 czy wsie spod Rzeszowa 49 wiosną i latem ślubów było bardzo mało. W osadach rybackich Półwyspu Helskiego( Kuźnica i Jastarnia) niechętnie pobierano się także w marcu i późnym latem. Na roczną rytmikę ślubów miała tam wpływ, obok kalendarza liturgicznego, praca na morzu. Na Półwyspie od marca do sierpnia odbywały się połowy ryb 50.
t. 7, 1996, s. 69-96; C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej …, G. Liczbińska, Marriage patterns …, op. cit., W. Pasieka, Śluby w parafii opolskiej w latach 1801-1850, „ Przeszłość Demograficzna Polski”, t. 21, 2000, s. 35-86; E. A Puch, Dynamika biologiczna …, S. Rejman, Ludność podmiejska Rzeszowa …
42
A. Budnik, Uwarunkowania stanu …, D. Daszkiewicz- Ordyłowska, Śluby w parafii toszeckiej …, M. Dribe & B. van de Putte, op. cit., M. Górny, Rejestracja metrykalna …, op. cit., M. Górny, Zawarcie małżeństwa …, op. cit., C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej …, W. Pasieka, op. cit., S. Rejman, Ludność podmiejska Rzeszowa …
43
A. Budnik, Uwarunkowania stanu …
44
M. Domżol, Ocena stanu puli genów na podstawie analizy odległości małżeńskich w populacjach wiejskich z mikroregionu Ostrowa Lednickiego na przełomie XIX i XX wieku, „ Studia Lednickie”, t. 6, 2002, s. 127-141.
45
S. Rejman, Ludność podmiejska Rzeszowa …
46
M. Domżol, Ocena stanu...
47
M. Henneberg, Ocena dynamiki...
48
E. A. Puch, Dynamika biologiczna …
49
S. Rejman, Ludność podmiejska Rzeszowa …
50
A. Budnik, Uwarunkowania stanu …