Η κατάσταση των φτωχών νοικοκυριών στην Ελλάδα 33
• Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στο εσωτερικό των κατοικιών το χειμώνα ( ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2012-2013 οι μέσες θερμοκρασίες εντός των κατοικιών ήταν της τάξης των 12,5 ο C – ενώ η κατηγορία του 40 % είχε 15,5 ο C ) και υπερθέρμανση το καλοκαίρι ( μέση θερμοκρασία στους 37 ο C και 270 διαδοχικές ώρες με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 34 ο C ).
• Σχεδόν διπλάσια δαπάνη για ενέργεια λόγω χαμηλής ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου .
• Επίσης , παρατηρήθηκαν αυξημένες κατά 20 % οι περιπτώσεις ψυχασθένειας , κατά 50 % τα προβλήματα αναπνευστικού , κατά 60 % οι αλλεργίες , ενώ το 70 % της επιπλέον θνησιμότητας είναι πολίτες αυτής της εισοδηματικής κατηγορίας .
• Στις ομάδες 80-100 %, το 74 % των κατοίκων ζουν σε μονωμένα κτίρια .
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στον Δήμο Αθήνας το διάστημα 2014-2015 61 , είχε ως στόχο την ανάδειξη της χωρικής διάστασης του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας και των καθημερινών πρακτικών των πολιτών για την αντιμετώπισή του , αντί να εστιάσει σε τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους , όπως συνήθως γίνεται σε αντίστοιχες έρευνες . Συγκεκριμένα επιδιώχθηκε :
• η ανάλυση του τρόπου ανάδυσης της ενεργειακής φτώχειας και των πρακτικών που υιοθετούν τα νοικοκυριά για την αντιμετώπισή της και
• η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο η ενεργειακή φτώχεια και οι χωροκοινωνικές ανισότητες συσχετίζονται και αναπαράγονται σε τοπικό επίπεδο .
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο επίπεδα :
Α ’ ΕΠΙΠΕΔΟ : Πόλη ( Δήμος Αθήνας ): συνολική εικόνα του προβλήματος πρόσβασης στην ενέργεια απογράφοντας στατιστικά στοιχεία . Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχουν προβλήματα στην κατανάλωση ενέργειας σε όλες τις γειτονιές της πόλης , σε κάποιες με μεγαλύτερη ένταση . Επίσης έγινε σαφές ότι η κοινωνική συγκρότηση του χώρου συνδέεται άμεσα με τη δομή του κτιριακού αποθέματος .
Β ’ ΕΠΙΠΕΔΟ : Πολυκατοικία : συνεντεύξεις με ενοίκους . Προέκυψαν τα εξής συμπεράσματα :
• Αυξημένη κινητικότητα των ενοίκων με μετακινήσεις εντός πόλης για λόγους πρόσβασης σε καλύτερα σπίτια με θέρμανση ή λόγω χρεών σε κοινόχρηστα .
• Σε πολλές πολυκατοικίες δεν λειτουργεί η θέρμανση , ενώ στα διαμερίσματα με δυνατότητα αυτόνομου συστήματος θέρμανσης τα ενοίκια είναι υψηλότερα .
• Υπάρχει πληθώρα συμπληρωματικών μέσων θέρμανσης ( θερμοπομποί , ηλεκτρικές κουβέρτες , σόμπες αλογόνου κ . ά .).
• Όσοι πολίτες μπορούν , επιδιώκουν να κάνουν εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης στην κατοικία τους ή αντικαθιστούν τον κεντρικό λέβητα-καυστήρα ή αυτονομούνται .
61
Δρ Φερενίκη Βαταβάλη , Δρ Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου : Γεωγραφία της Ενεργειακής Φτώχειας στο Δήμο Αθήνας ( έρευνα υπό δημοσίευση ).