Η κατάσταση των φτωχών νοικοκυριών στην Ελλάδα 33
• Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στο εσωτερικό των κατοικιών το χειμώνα( ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2012-2013 οι μέσες θερμοκρασίες εντός των κατοικιών ήταν της τάξης των 12,5 ο C – ενώ η κατηγορία του 40 % είχε 15,5 ο C) και υπερθέρμανση το καλοκαίρι( μέση θερμοκρασία στους 37 ο C και 270 διαδοχικές ώρες με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 34 ο C).
• Σχεδόν διπλάσια δαπάνη για ενέργεια λόγω χαμηλής ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου.
• Επίσης, παρατηρήθηκαν αυξημένες κατά 20 % οι περιπτώσεις ψυχασθένειας, κατά 50 % τα προβλήματα αναπνευστικού, κατά 60 % οι αλλεργίες, ενώ το 70 % της επιπλέον θνησιμότητας είναι πολίτες αυτής της εισοδηματικής κατηγορίας.
• Στις ομάδες 80-100 %, το 74 % των κατοίκων ζουν σε μονωμένα κτίρια.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στον Δήμο Αθήνας το διάστημα 2014-2015 61, είχε ως στόχο την ανάδειξη της χωρικής διάστασης του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας και των καθημερινών πρακτικών των πολιτών για την αντιμετώπισή του, αντί να εστιάσει σε τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους, όπως συνήθως γίνεται σε αντίστοιχες έρευνες. Συγκεκριμένα επιδιώχθηκε:
• η ανάλυση του τρόπου ανάδυσης της ενεργειακής φτώχειας και των πρακτικών που υιοθετούν τα νοικοκυριά για την αντιμετώπισή της και
• η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο η ενεργειακή φτώχεια και οι χωροκοινωνικές ανισότητες συσχετίζονται και αναπαράγονται σε τοπικό επίπεδο.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο επίπεδα:
Α’ ΕΠΙΠΕΔΟ: Πόλη( Δήμος Αθήνας): συνολική εικόνα του προβλήματος πρόσβασης στην ενέργεια απογράφοντας στατιστικά στοιχεία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχουν προβλήματα στην κατανάλωση ενέργειας σε όλες τις γειτονιές της πόλης, σε κάποιες με μεγαλύτερη ένταση. Επίσης έγινε σαφές ότι η κοινωνική συγκρότηση του χώρου συνδέεται άμεσα με τη δομή του κτιριακού αποθέματος.
Β’ ΕΠΙΠΕΔΟ: Πολυκατοικία: συνεντεύξεις με ενοίκους. Προέκυψαν τα εξής συμπεράσματα:
• Αυξημένη κινητικότητα των ενοίκων με μετακινήσεις εντός πόλης για λόγους πρόσβασης σε καλύτερα σπίτια με θέρμανση ή λόγω χρεών σε κοινόχρηστα.
• Σε πολλές πολυκατοικίες δεν λειτουργεί η θέρμανση, ενώ στα διαμερίσματα με δυνατότητα αυτόνομου συστήματος θέρμανσης τα ενοίκια είναι υψηλότερα.
• Υπάρχει πληθώρα συμπληρωματικών μέσων θέρμανσης( θερμοπομποί, ηλεκτρικές κουβέρτες, σόμπες αλογόνου κ. ά.).
• Όσοι πολίτες μπορούν, επιδιώκουν να κάνουν εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης στην κατοικία τους ή αντικαθιστούν τον κεντρικό λέβητα-καυστήρα ή αυτονομούνται.
61
Δρ Φερενίκη Βαταβάλη, Δρ Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου: Γεωγραφία της Ενεργειακής Φτώχειας στο Δήμο Αθήνας( έρευνα υπό δημοσίευση).